"ვლადიმერ სულაქველიძე საქართველოში საკმაოდ ცნობილი პიროვნებაა მისებრ ენერგიის და თავდადების კაცი იშვიათია რესპუბლიკაში. სულაქველიძე უმაღლესი სწავლით არის აღჭურვილი და არის ყოფილი რუსის ჯარის ოფიცერი მან ადმინისტრაციაში სამსახური დაიწყო ქუთაისის მილიციის უფროსის თანამდებობიდან და შემდგომ თბილისის მილიციის უფროსად იქნა გადაყვანილი სამაგალითო სამსახურისათვის. რესპუბლიკის განსაცდელის დღეებში სულაქველიძე ახსოვს ჩვენს მცხოვრებლებს რკინისგზების გენერალ-გუბერნატორად, როს წითელი პროვოკაციით გაბოროტებული ბრბო მატარებლებს გვიმსხვრევდა თბილისის ახლოს, სულაქველიძეს აი მაშინ ჩააბარა მთავრობამ რკინისგზების დაცვა, აფხაზეთის კრიტიკულ ჟამს, როს სოხუმის ოლქს ემუქრებოდა წითელი და შავი რეაქცია აწინდელ რუსეთიდან, სულაქველიძე მთავრობამ გააგზავნა სოხუმის ზურგის დარაჯად, ჩვენში ყველამ იცის რომ სულაქველიძემ დავალება ყველგან სანაქებოდ შეასრულა. სულაქველიძე ამასწინათ პოლკოვნიკის ხარისხზე აიყვანეს, მაგრამ ასეთი ხარისხები მისთვის არაფერს ნიშნავს, სულაქველიძეს უყვარს რესპუბლიკა და მისთვის არის ის თავდადებული…"

1920 წლის ზაფხულში, გაზეთი „ბათომის ფურცელი“ ასე ახასიათებდა ბრიტანელებისაგან ახლადგადმობარებული ქალაქის და ოლქის ადმინისტრაციის უფროსს - ვალოდია (ვლადიმერ) სულაქველიძეს. ოლქის საგანგებო კომისრად დანიშნულმა ბენია ჩხიკვიშვილმა იგი თბილისიდან თან წაიყვანა ბათომში ახალი მმართველობის მოსაწყობად. სულაქველიძის ბათომის ოლქში გამოჩენა საყურადღებო სიგნალი იყო „რესპუბლიკის მტრებისათვის“, რადგან ამ სახელით თვით წესრიგი ლაპარაკობდა.

მუხნარის ტყის ვენდეტა

1921 წლის მარტის დასაწყისში ქუთაისის ციხეში, რომელიც ადგილობრივი და თბილისიდან ევაკუირებული ბოლშევიკებით იყო გადაჭედილი თავისუფლების სიომ დაქროლა... მეთერთმეტე წითელი არმია წინ მოიწევდა და მისი შეჩერება ქართულმა ჯარმა და გვარდიამ ვერც სურამის უღელტეხილზე შეძლო. ციხეში ხმები აღწევდა რომ წითელმა არმიამ მამისონის უღელტეხილიც გადმოლახა და რიონის ხეობით ქუთაისისკენ მოიწევდა ბრძოლით... პატიმარი ბოლშევიკები ზეიმობდნენ, რადგან უკვე ყველა ხვდებოდა, რომ მათთვის საძულველი საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა არსებობას შეწყვეტდა და ციხიდან გამოსულები ისევ შეავსებდნენ კომუნისტური პარტიის რიგებს, თუმცა მალე გაირკვა რომ საქართველოს მთავრობა მათ დატოვებას სულაც არ აპირებდა ქუთაისში და 7 მარტს დაიწყო პატიმრების ჯგუფების ბათუმში გადაყვანა. იმ დროისთვის ქუთაისის ციხეში 923 ბოლშევიკი იჯდა და პირველ ნაკადად 500-მდე პატიმარი გადაგზავნეს ბათუმის ციხეში. პატიმრებმა არეულობით ისარგებლეს და გაჯიუტდნენ, ისინი მოითხოვდნენ რომ ბათუმში არ გადაეყვანათ და პროტესტის გამოხატვა დაიწყეს სხვადასხვა ფორმით, რომლის ორგანიზატორიც ბოლშევიკების „პოლიტიკური კომისარი“ პავლე მარდალეიშვილი იყო. სიტუაცია ჩიხში შევიდა და ადმინისტრაციას ძალის გამოყენებამ მოუწია. მალე ციხის დერეფნები სახალხო მილიციის და განსაკუთრებული რაზმის თანამშრომლებით აივსო, რომელთაც სისხლის სამართლის მილიციის უფროსი პლატონ ფაჩულია, თბილისის მილიციის უფროსი ვლადიმერ სულაქველიძე, ქუთაისის მილიციის უფროსი სილიბისტრო მაღნარაძე და ქუთაისის მილიციის უფროსის ყოფილი მოადგილე ამბერკი ადეიშვილი ხელმძღვანელობდნენ. მილიციელებმა სასტიკად სცემეს ყველას, ვინც ევაკუაციას ეწინააღმდეგებოდა მათ შორის მეთაურები; ვანო სტურუა, მიხა ჩოდრიშვილი, ნესტორ ცერცვაძე, ფიალკოვსკი და სხვები მაუზერის ტარით ნაცემები და თავგატეხილები საკაცეებით წაიყვანეს ეშელონზე. ქუთაისის დატოვების წინ 9 მარტის ღამეს ვლადიმერ სულაქველიძის ბრძანებით, პავლე მარდალეიშვილი, საბჭოთა რუსეთის დაზვერვის აგენტი პოლკოვნიკი ნიკოლოზ ივანოვი და სისხლის სამართლის დამნაშავე დავით უკლება საღორიის ტყეში დახვრიტეს და გვამები დაწვეს... ამის გამო ათწლეულების მანძილზე საბჭოთა პროპაგანდა ვლადიმერ სულაქველიძეს განსაკუთრებული სიძულვილით მოიხსენიებდა და მისთვის „ჯალათის“ და „სისხლისმსმელის“ ეპითეტებს არ იშურებდა. თუმცა, თითქმის საუკუნის შემდეგ, თავისუფალ საქართველოში, საინტერესოა გავიხსენოთ სინამდვილეში ვინ იყო სიცოცხლეშივე ლეგენდად ქცეული ეს ქართველი მილიციონერი.

ვლადიმერ (ვალოდია) სულაქველიძე. საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია, "საზოგადოებრივი არქივი", ლადო სულაქველიძის კოლექცია.

დებიუტი

1918 წლის დასაწყისში, ქუთაისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს თავმჯდომარის გრიგოლ ურატაძის კაბინეტის კარი მაღალმა, ძლიერი აღნაგობის ახალგაზრდა კაცმა შეაღო. ურატაძე მას ელოდა; წინა დღით საბჭოს სხდომაზე დიდი განხილვა იყო თუ ვინ დაენიშნათ ახლადშექმნილი მილიციის უფროსად, ქალაქში გახშირებული ძარცვა-გლეჯისთვის და ახლადჩამოყალიბებული ნაციონალური პოლკების თავნებობისთვის (რომლებიც ბოლშევიკურ აგიტაციას იყვნენ აყოლილი და ხშირად ქალაქს არბევდნენ) ბოლო რომ მოეღო. ამ დრომდე, ვერცერთი მილიციის უფროსი ვერ გაუმკლავდა ამ მძიმე გამოწვევებს და დეპუტატთა ერთმა ჯგუფმა, მორიგ ცდაზე ვლადიმერ სულაქველიძეს გაუწია რეკომენდაცია.

ვლადიმერ (ვალოდია) სულაქველიძე 1884 წელს დაიბადა, ქალაქ ქუთაისში. მისი მამა - ამბაკო სულაქველიძე სასულიერო სემინარიის მასწავლებელი იყო და ცხრა შვილი ჰყავდა. მათგან სამი - ვალოდია, კონსტანტინე და ანეტა აქტიურად იყვნენ რევოლუციურ მოძრაობაშიჩაბმული. კონსტანტინე (კოწია) სულაქველიძე, ცნობილი სოციალ-დემოკრატი („მენშევიკი“) ქუთაისის ერობის თავჯდომარე იყო 1918 წლიდან, ხოლო და - ანეტა სულაქველიძე კი აქტიური ბოლშევიკი; იგი 1907 წელს, თბილისში „ერევნის“ მოედანზე გახმაურებულ ბანკის ძარცვაშიც მონაწილეობდა. ამბაკოს ოჯახში იზრდებოდა ცნობილი ქართველი მწერალი გრიგოლ რობაქიძე როდესაც იგი ქუთაისის გიმნაზიაში სწავლობდა.

ურატაძე ახალგამომცხვარ კანდიდატს ალმაცერად უყურებდა, რადგან უმაღლესი განათლების მქონე ფილოლოგი, რომელიც ადრე მასწავლებლად მუშაობდა და მეფის არმიის რეზერვის პორუჩიკის წოდებაც ჰქონდა, მილიციისთვის შესაფერის კადრად არ მიაჩნდა და ვერ იჯერებდა, რომ ეს უწყინარი გარეგნობის ტიპური ინტელიგენტი, გამხეცებული ყაჩაღების თარეშს რაიმე რეალურ მოქმედებებს დაუპირისპირებდა.

ურატაძის შეკითხვაზე - „შეძლებთ თუ არა ქალაქში წესრიგის დამყარებას?“ სულაქველიძემ უპასუხა - „შევძლებ თუ კი თქვენგან შესრულებული იქნება ორი პირობა-ერთი, მეყოლება საჭირო რაოდენობის მილიციონერები და მეორე - მექნება მოქმედების თავისუფლება“. ორივე პირობაზე მან თანხმობა მიიღო და უფლება მიეცა თვითონვე შეედგინა შტატი. მეორე დღეს ვლადიმერ სულაქველიძე უკვე მილიციის უფროსი იყო და ენერგიულად შეუდგა ქალაქის ბოროტმოქმედებისგან გაწმენდას. რამდენიმე კვირაში ვალოდიამ ქუთაისი სრულად გაწმინდა ყველა საეჭვო პირისგან და სანიმუშო წესრიგი დაამყარა; ქალაქი ნორმალური ცხოვრების წესს დაუბრუნდა. ზეპირი გადმოცემების თანახმად, როდესაც ქუთაისში, „ბაღის კიდეზე“ სამხედრო შინელში ჩაცმული, ზურგზე ხელებდაწყობილი მილიციის უფროსი ვლადიმერ სულაქველიძე გაისეირნებდა ხოლმე, შემორჩენილი თითო-ოროლა ბაცაცა მაშინვე გულგახეთქილი იმალებოდაო. დაუმორჩილებლობას მხოლოდ ნაციონალურიპოლკების ჯარისკაცები აგრძელებდნენ, რის გამოც თბილისიდან გვარდიის ჯავშნოსანი მატარებლების გამოძახება გახდა საჭირო, რომელთაც განაიარაღეს ჯარისკაცები, რომელთა ნაწილმა მაინც მოახერხა იარაღით ქალაქიდან მშობლიურ სოფლებში გაქცევა და იქ ანარქიის შეტანა.

ვლადიმერ სულაქველიძემ და მისმა მოადგილემ - ქუთაისის სისხლის სამართლის მილიციის უფროსმა ამბერკი ადეიშვილმა განსაკუთრებით გამოიჩინეს თავი 1918 წლის ზაფხულში, სწორედ ამ გაბოლშევიკებული ჯარისკაცების მიერ ლეჩხუმის და ოკრიბის მხარეებში მოწყობილი აჯანყებების ლიკვიდაციაში; ალექსანდრე (საშა) გეგეჭკორის და თადეოზ მორჩაძის რაზმების წინააღმდეგ ბრძოლაში. თუმცა, კამპანიის დასასრულს, ადეიშვილი ოპოზიციის პროტესტისა და მოთხოვნების შემდეგ, უფლებამოსილების გადამეტების ბრალდებით (რაც ბოლშევიკების თანამგრძნობი მოსახლეობის ცემა-ტყეპაში გამოიხატებოდა), შსს მინისტრმა ნოე რამიშვილმა თანამდებობიდან გადააყენა და პასუხისგებაში მისცა.

ვლადიმერ სულაქველიძის ქუთაისის მილიციის უფროსის თანამდებობაზე ყოფნის დროს, 1918 წლის დეკემბერში, სომხეთის რესპუბლიკამ საქართველოს ომი გამოუცხადა. საომარი მდგომარეობის პირობებში, სულაქველიძის ძალისხმევით ქუთაისში, ქალაქის სომხური მოსახლეობის დარბევის და შურისძიების მცდელობაც არ ყოფილა, რაც მის მაღალ სამოქალაქო შეგნებაზე მეტყველებს.

„ჩვენი სამშობლო ამ ჟამათ მეტად სერიოზულ წამს განიცდის. იგი ომის წინაშე სდგას. საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკის ყველა მოქალაქე ვალდებულია შეასრულოს რესპუბლიკის მთავრობის ბრძანება, არ აყვეს გრძნობას და კერძო პირთა მოწოდებას და პროვოკაციას. ამ ჟამათ შინაური წესრიგი ყველაზე უმფრო გვეჭივრება. წესიერება და სიმშვიდე ყველაზე უფრო დიდი თავდებია ქვეყნის დაცვის საქმეში. ქუთაისის მოქალაქენო! მე მოგიწოდებთ დაიცვათ სრული წესიერება ამიტომ, მე როგორც ქალაქში წესიერების დამცველი, რომელსაც მაქვს უფლება მინიჭებული დემოკრატიულ თვითმართველობიდან, რევოლიციონურ ორგანიზაციებიდან, ვაცხადებ თქვენს საყურადღებოთ შემდეგს:

• სასტიკათ აკრძალულია ერთი ერის მეორეზე წასისიანება და ამ ნიადაგზე კრებისა, მსჯელობის და რაიმე გამოსვლის მოწყობა.
• ქეიფი და ქუჩაში დროს ტარება.

ჩემამდინ უკვე მოაღწია ცნობამ, რომ ზოგიერთი ვაჟ ბატონები პროვოკაციას ეწევიან და პოგრომისკენ მოუწოდებენ. ყველა ასეთი პირი ჩემგან სასტიკათ დაისჯება, მხოლოდ გამოსვლას იარაღით ჩავაქრობ.

ქუთაისის სახალხო მილიციის უმფროსი ვ. სულაქველიძე.“

ეს განცხადება ადგილობრივ პრესაში დაიბეჭდა და ქუჩებშიც გამოაკრეს რამაც შედეგი გამოიღო და ქუთაისში არავითარ უწესრიგობას ადგილი არ ქონია. სულაქველიძის ავტორიტეტი კიდევ უფრო გაიზარდა.

თბილისში

ამ პერიოდში თბილისის მილიცია ქალაქის სიდიდის, მილიციონერთა უპასუხისმგებლობის თუ სხვა მიზეზთა გამო წესრიგის დაცვას თავს ვერ ართმევდა. შინაგან საქმეთა მინისტრმა ნოე რამიშვილმა გადაწყვიტა თბილისის მილიციის უფროსად ქალაქის თვითმმართველობისათვის ვლადიმერ სულაქველიძის კანდიდატურა შეეთავაზებინა და 1919 წლის აპრილის დასაწყისში ის სპეციალური ბრძანებით თბილისში მიიწვია. ქუთაისის ქალაქის საბჭომ შუამდგომლობა აღძრა შინაგან საქმეთა სამინისტროსადმი რომ ვლადიმერ სულაქველიძე ქუთაისში დაეტოვებინათ, მაგრამ შსს-მ მოთხოვნა არ გაითვალისწინა. 14 აპრილს ქალაქის საბჭოს სხდომაზე ქუთაისის ქალაქის თავმა დიმიტრი კალანდარიშვილმა სპეციალური მადლობა გამოუცხადა უკვე ყოფილ მილიციის უფროსს. ქალაქის საბჭოს წევრებმა სოციალ-დემოკრატიული, ეროვნულ დემოკრატიული და სოციალ-ფედერალისტების პარტიის წარმომადგენლებმა სიტყვით მიმართეს სულაქველიძეს და მადლობა გამოუცხადეს თავდადებული მუშაობისთვის.

1919 წლის მაისიდან ვლადიმერ სულაქველიძე უკვე თბილისშია და ენერგიულად შეუდგა თბილისის მილიციის რეორგანიზებას. ორი კვირის განმავლობაში მან დაითხოვა ყველა უბნის კომისარი და ახლი კადრები მოიწვია სამსახურში, მთლიანად გადასინჯა შტატები და ის მილიციონერები ვინც დაკისრებულ მოვალეობას არ ასრულებდნენ ან კანონსაწინაარმდეგო საქმიანობაში იყვნენ შემჩნეული დააპატიმრა. იგი პირადად ამოწმებდა სადარაჯოებზე მყოფ მილიციონერებს, მალევე მიაღწია იმას რომ, თანამშრომლები სამსახურში ფორმის დარღვევით არ გამოცხადებულიყვნენ და განმასხვავებელი ლითონის სანიშნეები ყველა მათგანს წესრიგში ჰქონოდა, ასევე სამსახურიდან დათხოვნილ თანამშრომლებს სასტიკად აუკრძალა ფორმის ტარება.

თბილისში სუსტად იყო ორგანიზებული ქუჩების განათება, რომელიც ქალაქის სახალხო მილიციის დაქვებდებარებაში იყო; მათ უნდა შეემოწმებინათ თუ როგორ ასრულებდნენ სახლის პატრონები კანონით მათთვის დაკისრებულ მოთხოვნას დაბინდებისთანავე აენთოთ სახლების გარე განათების ფანრები ელექტრონით ან ნავთით, რაც არ სრულდებოდა. სულაქველიძემ მიზნად დაისახა მისი გამოსწორება და მცირე ხანში ქუჩის განათება სრულად იქნა აღდგენილი, ასევე მან დაავალდებულა მოსახლეობა ღამე დაეკეტათ სადარბაზოები და ეზოები, ამ ღონისძიებებმა მნიშვნელოვნად შეამსუბუქა კრიმინალური მდგომარეობა და მილიციას დანაშაულთან ბრძოლა გაუადვილა. მისივე დავალებით აიკრძალა დანაშაულში ეჭვმიტანილთა სახლების ღამით ჩხრეკა გარდა განსაკუთრებული შემთხვევებისა და მილიციონერებს სასტიკად აეკრძალათ სადარაჯოებზე მათრახით დგომა. აღსანიშნავია ის ფაქტი რომ, ვლადიმერ სულაქველიძე პირადად მონაწილეობდა ყველა მნიშვნელოვან ოპერაციაში, რიგითი დამნაშავეების დაკავება იქნებოდა თუ გენერალ ბარათოვზე თავდასხმის გახმაურებული შემთხვევა, რისთვისაც შინაგან საქმეთა მინისტრისგან მადლობა მიიღო.ვლადიმერ სულაქველიძემ მთავრობის იმედი გაამართლა და ისევე როგორც ქუთაისში, თბილისშიც მნიშვნელოვნად შეიცვალა მდგომარეობა და წესრიგი უზრუნველყოფილი იქნა, თუმცა იგი არ დაკმაყოფილებულა მიღწეულით და მუდმივად ცდილობდა ქალაქის სახალხო მილიციის უფრო გაჯანსაღებას და წესრიგის განმტკიცებას, რისთვისაც მთავრობისგან კიდევ უფრო მეტი ნდობა და პატივისცემა დაიმსახურა.

ზურგის დარაჯი

1919 წლის ზაფხულში საქართველოს რკინიგზის სისტემა სერიოზული პრობლემების წინაშე აღმოჩნდა. ბოროტმოქმედებმა თუ დუშეთის ბოლშევიკური აჯანყების ნათშებმა სწორედ ეს სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი სატრანსპორტო საშუალება ამოიღეს მიზანში და დღე არ გავიდოდა შემადგენლობა არ გაეძარცვათ ან ლიანდაგი არ აეყარათ. სადგურ გრაკალთან სარკინიგზო შემადგენლობაზე თავდასხმამ საბოლოოდ დაამძიმა მდგომარეობა. სარკინიგზო მილიცია, რომელსაც რკინიგზის დაცვა და უსაფრთხოება ევალებოდა უძლური აღმოჩნდა გახშირებულ თავდასხმებთან, მთავრობა არჩევანის წინაშე დადგა ან სწრაფი და ეფექტური მოქმედებით მოეგვარებინა პრობლემა ან ანარქიისთვის დაეხარა თავი. საჭირო იყო ადამიანი რომელსაც კრიმინალთან ბრძოლის გამოცდილება ექნებოდა - შედეგად, 1919 წლის 18 სექტემბრის N 21 დადგენილებით მთავრობამ მოსახლეობას აუწყა:

„საქართველოს რესპუბლიკის რკინის გზები გამოცხადდეს სამხედრო წესებზე და დროებით გენერალ-გუბერნატორის თანამდებობის აღმასრულებლად დაინიშნოს პორუჩიკი ვლადიმერ ავაკუმის ძე სულაქველიძე, მილიციის უფროსის თანამდებობაზე დატოვებით.

მთავრობის მეთაურის მაგიერ ნ. რამიშვილი

მთავრობის საქმეთა მმართველი კ. ჯაფარიძე“

სულაქველიძე ჩვეული ენერგიულობით შეუდგა მისთვის დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას; პირველ რიგში დაიწყო სარკინიგზო მილიციის რეორგანიზაცია და 250 მილიციონერი დაამატა არსებულ შემადგენლობას. სანამ ახალი კადრები დაკომპლექტდებოდა, ყველაზე რთულ მონაკვეთებზე - მის განკარგულებაში მყოფი სახალხო გვარდიის მფრინავი დანაყოფები პატრულირებდნენ.

მცხეთის რაიონის სოფლებში საიდანაც ძირითადად ხდებოდა თავდასხმები, ექსპედიციები ჩააყენა, რომელთაც დარტყმა მიაყენეს ბოროტმოქმედთა თავშესაფრებს. რკინიგზაზე პატრულირება დაიწყო ჯავშნოსანმა მატარებელმა და გამკაცრდა მგზავრთა ნაკადზე ზედამხედველობა. სულაქველიძე არც ეჭვმიტანილების დაპატიმრებას და ბოროტმოქმედთა ლიკვიდაციას მორიდებია. მალე, როგორც სავარაუდო იყო, რკინიგზაზე წესრიგი დამყარდა და მიმოსვლა ჩვეულ რიტმს დაუბრუნდა. მიღწეული წარმატებების გამო ვლადიმერ სულაქველიძეს პოლკოვნიკის სამხედრო წოდება მიენიჭა და თბილისის სახალხო მილიციის უფროსის თანამდებობასთან ერთად შეიქმნა რესპუბლიკის ზურგის უფროსი, რაც საომარ და საგანგებო მდგომარეობებში მისი ხელმძღვანელობის ქვეშ აქცევდა ყველა მნიშვნელოვან დაწესებულებას, რომელიც უზრუნველყოფდა ზურგის უსაფრთხოებას. ასე იყო 1920 წლის მაისში და შემდეგ - უკვე საბედისწერო 1921 წლის თებერვალში, საბჭოთა რუსეთის თავდასხმების დროს. ვლადიმერ სულაქველიძის ადმინისტრაციული ნიჭის და თავდადების შედეგად ორივე ომის დროს ქართულ შეიარაღებულ ძალებს ზურგი საიმედოდ ქონდა დაცული და მტერმა ვერ მოახერხა ვერც ერთი დივერსიული აქტის და არეულობის მოწყობა.

ემიგრაცია

1921 წლის საბჭოთა რუსული ოკუპაციის შემდეგ, ვლადიმერ სულაქველიძე მთავრობასთან ერთად ემიგრაციაში წავიდა, ერთხანს ის სტამბოლში იყო და მონაწილეობდა ბოსფორზე გემების საპასპორტო კონტროლის და კონტრდაზვერვით ოპერაციებში. ქართული სპეცსამსახურების, ბრიტანელი და ფრანგი კოლეგების საბჭოთა დაზვერვის წინააღმდეგ თანამშრომლობაში. მოგვიანებით იგი საფრანგეთში ჩავიდა და პატარა რესტორანი „ამაყი მამალი“ გახსნა, რითაც თავის რჩენას ახერხებდა. გადმოცემით, რესტორნის შენობის ფასადს ქართულ ჩოხაში გამოწყობილი მამლის გამოსახულება ამშვენებდა. თუმცა რესტორანი მალე გაკოტრდა; როგორც ზეპირი გადმოცემები მოწმობენ, ვლადიმერ სულაქველიძე თურმე ხშირად უფასოდ მასპინძლობდა სამშობლოდან გადახვეწილ მშიერ-მწყურვალ თანამემამულეებს (რასაც გრიგოლ ურატაძეც აღნიშნავს; „თავისი პატიოსანი შრომით ირჩენდა თავს და არავის აწუხებდა, პირიქით ეხმარებოდა კიდეც სხვებს“), რაც კომერციამ ვერ აიტანა.

მძიმე ბედი ერგო სამშობლოში დარჩენილ მის დიდ ოჯახს: ძმა - კონსტანტინე (კოწია) სულაქველიძე, საქართველოში სპეციალური დავალებით არალეგალურად დაბრუნებული 1925 წელს ჩეკამ ბათუმში დააპატიმრა; პატიმრობის დროს ის იძულებული გახადეს საჯაროდ დაეგმო თავისი პოლიტიკური შეხედულებები, რის გამოც აღარ დახვრიტეს და შემდეგ როგორც წარმატებული მათემატიკოსი სიცოცხლის ბოლომდე მუშაობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. ანეტა სულაქველიძე 1937 წელს დააპატიმრეს და დახვრიტეს „ტროცკისტობის“ ბრალდებით. ვლადიმერ სულაქველიძეს სამი შვილი დარჩა საქართველოში: უფროსი სილვია(დოდო) სულაქველიძე, ირაკლი სულაქველიძე რომელიც ცნობილი მოჭიდავე იყო და მეტსახელად „ვაგონეტკას“ ეძახდნენ (გადმოცემის თანახმად მაღაროს ვაგონის სადგარს სწევდა) მეორე მსოფლიო ომის დროს ჯარში გაიწვიეს და დაიკარგა, ხოლო უმცროსი შვილი ვახტანგ სულაქველიძე ცნობილი მსახიობი იყო.

ვლადიმერ სულაქველიძე 1954 წლის 18 აგვისტოს 70 წლის ასაკში გარდაიცვალა არპაჟონის საავადმყოფოში. დაკრძალულია ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე.

P.S. სტატიაზე მუშაობისას გაწეული დახმარების და მასალების მოწოდებისთვის მადლობას ვუხდით: დავით სულაქველიძეს, ლევან სულაქველიძეს და ლადო სულაქველიძეს.

სტატია პირველად დაიბეჭდა ჟურნალ "ისტორიანში" #5(89), 05.2018.