2022-09-27
ავტორი : დიმიტრი ივანოვი
ვალიკო ჯუღელის დაბადების 135-ე წლისთავი

რუსეთის იმპერიის პერიოდში, უმცირესობებიდან გამოსულ რევოლუციონერებს საიმპერატორო ბიუროკრატია დოკუმენტებში მშობლიური გარემოსგან განსხვავებულად მოიხსენიებდა. ზოგიერთ შემთხვევაში ეს ენობრივი სხვაობებით იყო განპირობებული, ზოგჯერ კი რევოლუციონერთა მიერ პარტიული ფსევდონიმებისა თუ ყალბ დოკუმენტებში გამოყენებული სახელების გავლენით.

მაგალითად, ნიკოლოზ (კარლო) ჩხეიძე, რუსეთის მე-4 სახელმწიფო სათათბიროს წევრი და პეტროგრადის მუშათა და ჯარისკაცთა საბჭოს პირველი თავმჯდომარე ოფიციალურ რუსულ დოკუმენტებში - "ნიკოლაი სემიონოვიჩ ჩხეიძედ" მოიხსენიება. ბოლშევიკთა ლიდერი - ვლადიმერ ულიანოვი პასპორტებსა და დოკუმენტებში „ნ. ლენინის“ ფსევდონიმს იყენებდა. ანარქისტთა ლიდერი ვსევოლოდ ეიხენბაუმი ცნობილი იყო როგორც - ვილინე, „თავისუფლების“ აღმნიშვნელი რუსული სიტყვის, "ვოლიას" მიხედვით. სოციალ-დემოკრატთა ლიდერი ადოლფ ვასტენმა ფინური ჟღერადობის სახელი - ტაიმი დაირქვა რომლითაც ის 1918 წლის ფინურ რევოლუციურ მთავრობაში მუშაობდა მაშინ, როცა მისი ძმა - ალექსანდრე ვასტენი 1938 წელს ლენინგრადში დახვრიტეს. მენშევიკთა ლიდერის ლევ მარტოვის დედმამიშვილები კი ცნობილნი იყვნენ როგორც - სერგეი ეჟოვი, ვლადიმერ ლევიცკი და ლიდია დანი, მიუხედავად იმისა რომ ყველა მათგანის ნამდვილი გვარი ცედერბაუმი იყო.

ზოგიერთ შემთხვევაში, შეთხზულ და ნამდვილ სახელებს შორის რაიმე კავშირის დადგენა რთულია, განსაკუთრებით როდესაც საარქივო დოკუმენტები აღარაა შემორჩენილი.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის სახალხო გვარდიის სარდალმა - ვალიკო ჯუღელმა ცხოვრების უმეტესი ნაწილი დასავლეთ საქართველოში გაატარა. სოხუმის არქივი რომელშიც მისი პერსონალური მონაცემები იქნებოდა დაცული, 1990-იანი წლების ომში დაიწვა. ჯუღელის შესახებ დოკუმენტთა ნაწილი სანკტ-პეტერბურგის არქივში შემორჩა, რადგან იგი პეტერბურგის უნივერსიტეტში 1913 წელს ჩაირიცხა (პეტერბურგის ცენტრალური საისტორიო არქივი [TsGIA SPb]. F. 14. Op. 3. D. 68376 https://spbarchives.ru/infres/-/archive/cgia/14/3/68376 ).



Central State Historical Archive of St Petersburg [TsGIA SPb]. F. 14. Op. 3. D. 68376. P. 15

მის მიერ წარდგენილი დოკუმენტებით ირკვევა, რომ ადამიანი, რომელიც რუსულ ენაზე მოიხსენიება, როგორც - ვლადიმერ ანთიმოზის ძე ჯუღელი, დაიბადა 1887 წლის 15 სექტემბერს (ახალი სტილით 27 სექტემბერს) და მონათლულ იქნა ქალაქ სოხუმის ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძარში 1888 წლის 5 მარტს. ეს სწორედ საქართველოს სახალხო გვარდიის სარდალი ჯუღელია, რადგან, შემდგომში იგი არა მხოლოდ მის მიერ რუსული გაზეთების გამოქვეყნებულ სტატიებში აწერს ხელს ამ სახელით (იგი ხელს აწერდა როგორც „სახალხო გვარდიის უფროსი და საქართველოს პარლამენტის წევრი ვლადიმირ ჯუღელი - იხ Zaderzhanie v Tuapse t. V. Dzhugeli // Bor'ba (Tiflis). 1918. 13 Nov.), არამედ იმ ფოტოებშიც, რომლებიც უნივერსიტეტში მიღებისას არის წარდგენილი მისი ამოცნობა ადვილად შეიძლება.


Central State Historical Archive of St Petersburg [TsGIA SPb]. F. 14. Op. 3. D. 68376. P. 21


სხვადასხვა მიზეზთა, მათ შორის სტუდენტობის კატაკლიზმებით აღსავსე დროსთან დამთხვევის გამო, ჯუღელი, რომელიც იურიდიულ ფაკულტეტზე სწავლობდა, არ იყო ფრიადოსანი სტუდენტი. მან ჯარში ნამსახურევის ცნობა დაგვიანებით, 1913 წელს შეიტანა რადგან იგი ქუთაისში იყო რეგისტრირებული და სოხუმში ცხოვრობდა.

ჯუღელმა მხოლოდ ერთი გამოცდის ჩაბარება მოასწრო პოლიტკურ ეკონომიაში ცნობილ ეკონომისტ მიხეილ კურჩინსკისთან, რომელმაც მას უმაღლესი შეფასება - "ფრიადი" დაუწერა.


Central State Historical Archive of St Petersburg [TsGIA SPb]. F. 14. Op. 3. D. 68376. P. 39a


პოლიტიკური ეკონომიის მიმართ ინტერესი სოციალ-დემოკრატისთვის ბუნებრივი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ 1913 წლის ივლისში ქუთაისის გუბერნატორის ადმინისტრაციამ დაადგინა რომ ჯუღელი არ იყო არც ნასამართლევი და არც გამოძიების ქვეშ და იგი პოლიტიკურად სანდოდ მიიჩნია, 1914 წლის 19 მარტს ჩხრეკის შემდეგ პეტერბურგის პოლიციამ იგი მაინც დააპატიმრა ბოლშევიკ ამხანაგ ანდრეი გრინევიჩთან ერთად.

1914 წლის შემოდგომამდე, მისი ოჯახი პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ კავკასიაში ოსმალური არმიის შემოჭრის საფრთხის გამო სოხუმიდან ევაკუირებულ იქნა, ვალიკოს კი ქუთაისში დაბრუნება მოუხდა. იგი უნივერსიტეტიდან სწავლის საფასურის გადაუხდელობის გამო გარიცხეს. მას შემდეგ რაც ვალიკო ჯუღელმა უნივერსიტეტში აღდგენა 1915 წელს მოახერხა, 1916 წლის 7 სექტემბერს, ჯარში გაწვევის გამო მაინც გარიცხეს

ვალიკო ჯუღელის კარიერის დანარჩენი ნაწილი, საქართველოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, ბევრად უკეთაა ცნობილი, პირველ რიგში მისი დღიურების კრებულის „მძიმე ჯვარის" გამო, რომელიც ცოტა ხნის წინ ქართულად ითარგმნა. ცნობილია რომ საქართველოს საბჭოთა რუსეთის მიერ ოკუპირების შემდეგ, ვალიკო ჯუღელმა სამხედრო განათლების მიღება საფრანგეთის სან-სირის სამხედრო სკოლაში განაგრძო, რის შემდეგადაც 1924 წლის განწირულ აჯანყებაში მონაწილეობის მისაღებად სამშობლოში დაბრუნდა.

ასევე ცნობილია, რომ ვალიკო ჯუღელი 1924 წლის 30 აგვისტოს, 36 წლის ასაკში დახვრიტეს.


დიმიტრი ივანოვი,

სანკტ პეტერბურგის ევროპული უნივერსიტეტი


სხვა ბლოგები
არქივების ჩაკეტვით რუსული დეზინფორმაცია ხეირობს
2024-01-12
...
ყარაიაზის მატრიარქი - ფარი-ხანუმ სოფიევა
2017-03-08
ყველას ნახვა