სილიბისტრო (სილვესტრ, სილვა, სილია) ბესარიონის ძე ჯიბლაძე დაიბადა 1859 წელს ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრის სოფელ ამაღლებაში, სასულიერო პირის ოჯახში (მამა დიაკვნად მსახურობდა); ეროვნებით ქართველი.

1872 წელს, 13 წლის ასაკში შევიდა ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში; იყო მოსწავლეებს შორის თვითგანვითარების წრის ორგანიზატორი. სკოლის ინსპექტორის ლიაძის დასაცავად, რომელიც ლიბერალური კურსის გამო დაითხოვეს სამსახურიდან, სილიბისტრო ჯიბლაძემ და ეგნატე ინგოროყვამ (ნინოშვილი) მოსწავლეთა გაფიცვა მოაწყვეს. ამის გამო ეგნატე სკოლიდან გარიცხეს, ხოლო სილიბისტრომ მასთან სოლიდარობის ნიშნად სწავლა შეწყვიტა, თუმცა ეგნატესვე თხოვნით დაბრუნდა სასწავლებელში და ეხმარებოდა მას შინაური განათლების მიღებაში.

1879 წელს სილიბისტრო ჯიბლაძემ წარჩინებით დაამთავრა სასწავლებელი და სწავლა განაგრძო ტფილისის სასულიერო სემინარიაში, სადაც ასევე საუკეთესო მოწაფედ ითვლებოდა; თუმცა მან მალევე დაიწყო სემინარიაში არსებული რეჟიმის დარღვევა, აკრძალული ლიტერატურის კითხვა და სემინარისტებს შორის ფარული წრეების ჩამოყალიბება.

მეექვსე კურსზე ყოფნისას, 1885 წელს, როდესაც სილიბისტრო სემინარიის საავადმყოფოში იწვა, მისი ოთახი გაჩხრიკეს და აკრძალული ლიტერატურა აღმოაჩინეს. ამის გამო სემინარიის რექტორის დეკანოზ ჩუდეცკის გადაწყვეტილებით სილიბისტრო ჯიბლაძე ე. წ. „მგლის ბილეთით“ (სხვა სასწავლებლებში მიღების აკრძალვა) სემინარიიდან გარიცხეს; როდესაც ეს ამბავი შეატყობინეს, სილიბისტრო ჯიბლაძემ რექტორი ჩუდეცკი სემინარიის შენობაშივე თმით ათრია და სცემა, რის გამოც ორი წლით „გამასწორებელ რაზმში“ (საკატორღო სამხედრო სამსახური - დისციპლინარული ბატალიონი) გაამწესეს ხარკოვში, ხოლო შემდეგ კიდევ ორი წლით გაუხანგრძლივეს ვადა.

საჯარიმო სამხედრო სამსახურიდან 1889 წელს გათავისუფლდა და ჯანმრთელობაშერყეული დაბრუნდა ტფილისში. მეგობრებმა შეძლეს მისი სამკურნალოდ გაგზავნა აბასთუმანში, ხოლო შემდეგ მუშაობა დააწყებინეს „კავკასიის საფილოქსერო კომიტეტში“ - ე. წ. „ფილოქსერის პარტიაში“ (ვაზის დაავადებასთან მებრძოლი საზოგადება), რომელშიც მრავლად იყვნენ დასაქმებული უნივერსიტეტებიდან და სასწავლებლებიდან გარიცხული სტუდენტები და „ნაროდნიკული“ იდეების მიმდევარი ახალგაზრდები, რომლებიც კომიტეტის საქმეების პარალელურად, პროვინციებში მოგზაურობის საშუალებას გლეხთა შორის განათლების წახალისებისა და რევოლუციური პროპაგანდისათვის იყენებდნენ; კომიტეტში მუშაობისას სილიბისტრო ჯიბლაძე გაეცნო მარქსიზმის საფუძვლებს და უკვე 1893 წელს, ზესტაფონის კონფერენციიდან მოყოლებული, სოციალ-დემოკრატიული მიმართულების ჯგუფების მუშაობაში ჩაერთო და მალე მათი ერთ-ერთი ლიდერიც გახდა.

1894 წლის მაისში ეგნატე ნინოშვილის დაკრძალვაზე წარმოთქმული მისი სიტყვა, რომლის სტენოგრამაც ჟურალ „კვალში“ დაიბეჭდა, გახდა სოციალ-დემოკრატიული მიმართულების ჯგუფისათვის „მესამე დასის“ სახელის მინიჭების საბაბი.

ამ დროიდან თანამშრომლობდა პრესაში, აქვეყნებდა პუბლიცისტურ და პოლემიკურ წერილებს.

იყენებდა პარტიულ ფსევდონიმებს „მოხუცი“ და „სილვა“.

ჟანდარმერიის თვალთვალის დოკუმენტებში გატარებულია მეტსახელით - „Старый“.

1897 წლიდან მუდმივად ცხოვრობდა ტფილისში; მუშაობდა კავკასიის სამეურნეო საზოგადოების მატერიალური საწყობის გამგედ; პარალელურად აქტიურად იყო ჩაბმული მუშათა სოციალ-დემოკრატიული წრეების ჩამოყალიბებაში ტფილისის რკინიგზის სახელოსნოებსა და სხვადასხვა ფაბრიკებში.

1898 წელს აირჩიეს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ტფილისის კომიტეტის წევრად; იყო კომიტეტის თავმჯდომარე.

ხელმძღვანელობდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ფაქტობრივად ლეგალური ორგანოს - ჟურნალ „კვალის“ რედაქციის საორგანიზაციო ნაწილს.

1900 წელს კომიტეტის დავალებით სილიბისტრო ჯიბლაძე პეტერბურგში გაემგზავრა რუსეთის სოციალ-დემოკრატიულ მუშათა პარტიის ცენტრთან კავშირის დასამყარებლად.

1901 წლის 22 მარტს (ძველი სტილით) სილიბისტრო ჟანდარმერიამ დააპატიმრა (სისხლის სამართლის დებულების 318-ე და 252-ე მუხლების საფუძველზე) და ვასო ცაბაძესთან ერთად გაასახლა ტფილისიდან გორში, სადაც მათ ხელოსანთა შორის ჩამოაყალიბეს არალეგალური ორგანიზაციები და მალე გორის მაზრის გლეხთა სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციაც შექმნეს; ამავე წლის აგვისტოში გორიდან გურიაში გადასახლების შემდეგ იგი გურიის გლეხთა მოძრაობის ერთ-ერთ მთავარ ორგანიზატორად იქცა.

1903 წელს აირჩიეს ახლად ჩამოყალიბებული რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის კავკასიის საკავშირო კომიტეტის წევრად.

იმავე წელს სილიბისტრო ჯიბლაძე დააპატიმრეს და ქუთაისისა და ფოთის ციხეებში ოთხი თვის პატიმრობის შემდეგ ხუთი წლის ვადით გადაასახლეს ციმბირში, საიდანაც ამნისტიით დაბრუნდა 1905 წლის გაზაფხულზე და პარტიაში დაწყებული განხეთქილების შემდეგ „მენშევიკების“ ერთ-ერთ ლიდერად იქცა; იგი აქტიურად მონაწილეობდა 1905 წლის რევოლუციურ გამოსვლებში; იყო სოციალ-დემოკრატ მუშათა სამხედრო რაზმების მთავარი ორგანიზატორი, საგაფიცვო ბიუროს წევრი.

რევოლუციის დამარცხებისა და „რეაქციის“ დაწყების შემდეგ ხელმძღვანელობდა ტერორისტული აქტების განხორციელებას სადამსჯელო ოპერაციების მეთაურების და ორგანიზატორების წინააღმდეგ; 1906 წლის იანვარში მისი ხელმძღვანელობით ტფილისში მოკლეს გენერალი გრიაზნოვი.

შემდგომ წლებში განაგრძობდა პარტიულ მუშაობას ტფილისში; ხელმძღვანელობდა პარტიული პრესის გამოცემებს; მუდმივად იყო პარტიის ცენტრალური ორგანიზაციების წევრი.

1909 წლის 3-9 იანვარს მონაწილეობდა პარიზში გამართულ რსდმპ კონფერენციაზე ტფილისის ორგანიზაციის დელეგატისა და რსდმპ ამიერკავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრის სტატუსით, გადამწყვეტი ხმის უფლებით.

1909 წლის 23 სექტემბერს (ძველი სტილით) სილიბისტო ჯიბლაძე ჟანდარმერიამ დააპატიმრა ტფილისში, თუმანოვის ქუჩაზე და 1910 წელს ტფილისის გენერალ-გუბერნატორის ბრძანებით ხუთი წლით გადაასახლეს დონის როსტოვში, საიდანაც 1910 წლის მაისში გაიქცა და არალეგალურად ცხოვრობდა და მუშაობდა პეტერბურგში; იყო რსდმპ პეტროგრადის კომიტეტის წევრი.

1913 წელს არალეგალურად იმყოფებოდა ტფილისსა და ბაქოში მცირე ხნით.

1914 წელს გადასახლების ვადის ამოწურვის შემდეგ დაბრუნდა საქართველოში; მუშაობდა ტფილისისა და ჭიათურის პარტიულ ორგანიზაციებში. იყო პარტიაში შექმნილი კომისიის წევრი, რომელიც მსოფლიო ომში რუსეთის მარცხის მომენტისათვის პარტიის ბრძოლისუნარიანობის ამაღლებას ისახავდა მიზნად.

1914 წლის აგვისტოში ბორჯომში მონაწილეობდა სოციალ-დემოკრატების არალეგალურ კონფერენციაში.

იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი.

1915 წლის 28 აგვისტოს (ძველი სტილით) სილიბისტრო ჯიბლაძე კვლავ დააპატიმრეს ტფილისში, როგორც რსდმპ ამიერკავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრი და საპირველმაისო პროკლამაციების ბეჭდვის ორგანიზატორი, თუმცა მძიმე ავადმყოფობის გამო ციხიდან გაათავისუფლეს პოლიციის ღია მეთვალყურეობის ქვეშ.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ იყო ტფილისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლიდან იყო საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ცენტრალური კომიტეტის წევრი.

1918 წლის თებერვლიდან იყო ამიერკავკასიის სეიმის წევრი.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1919 წლის თებერვალში აირჩიეს თბილისის ქალაქის საბჭოს ხმოსნად;

იყო დროებითი საგანგებო სასამართლოს წევრი.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით.

12 მარტს, როგორც კრების უხუცესმა წევრმა (დამსწრეებს შორის) მისასალმებელი სიტყვით საზეიმოდ გახსნა დამფუძნებელი კრების სხდომა.

იყო ცენტრალური საარჩევნო, სამხედრო და სარეკომენდაციო კომისიების წევრი.

საბჭოთა რუსეთის მიერ 1921 წელს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა თბილისში და დაიწყო წინააღმდეგობის მოძრაობის ორგანიზება.

1921 წლის 10 აპრილს თავმჯდომარეობდა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის ორგანიზაციების კონფერენციას, რომელმაც მიიღო 7-პუნქტიანი რეზოლუცია, რომლის მთავარი თეზისი იყო „დემოკრატიის გზით სოციალიზმისკენ“; რეზოლუციაში ჩამოყალიბებული იყო საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის საბჭოთა რეჟიმთან დამოკიდებულების იდეური საფუძვლები. კონფერენციამ საქართველოს სსრ რევოლუციურ კომიტეტს წარუდგინა წინადადება - საქართველოში მოწყობილიყო რეფერენდუმი საბჭოთა ხელისუფლების სასურველობის შესახებ, საერთაშორისო სოციალისტური სადამკვირვებლო მისიით; ასევე ითხოვა პარტიისათვის ლეგალური არსებობისა და ბეჭდვითი სიტყვის თავისუფლების პირობები; მათი განხორციელების შედეგად და რეფერენდუმის დადებითი პასუხის შემთხვევაში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია გამორიცხავდა დაპირისპირებას საბჭოთა ხელისუფლებასთან და საკუთარ მოქმედებაში მხოლოდ ღია კრიტიკით და კულტურულ და ეკონომიკურ სფეროში თანამშრომლობით შემოიფარგლებოდა.

ბოლშევიკური საოკუპაციო რეჟიმის მიერ კომპრომისზე უარის თქმის და რეპრესიების დაწყების შემდეგ სილიბისტრო ჯიბლაძე იყო საქართველოში ბოლშევიკური საოკუპაციო რეჟიმის წინააღმდეგ საბრძოლველად და საქართველოს დამოუკიდებლობის აღსადგენად პარტიებს შორის ერთიანი ფრონტის შექმნისათვის მოლაპარაკებების დაწყების მთავარი ინიციატორი.

სილიბისტრო ჯიბლაძე საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ („ჩეკა“) საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სხვა ლიდერებთან ერთად დააპატიმრა 1921 წლის 13 ივლისს, მას შემდეგ, რაც ნაძალადევში, პლეხანოვის სახელობის მუშათა კლუბში იოსებ სტალინის მოხსენების საპასუხოდ დარბაზში მძაფრი დისკუსია გაიმართა და მუშათა საპროტესტო დემონსტრაცია დაიწყო; მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“.

1921 შემოდგომაზე მძიმე ავადმყოფობის გამო ციხიდან გაათავისუფლეს.

გათავისუფლებისთანავე დაუბრუნდა იატაკქვეშა საქმიანობას და „ჩეკას“ მიერ დევნის გამო 17 ოქტომბრიდან გადავიდა არალეგალურ მდგომარეობაზე.

სილიბისტრო ჯიბლაძე გულის უკმარისობით გარდაიცვალა კონსპირაციულ ბინაში 1922 წლის 17 თებერვლის ღამის 11 საათზე.

დილით გადაასვენეს საკუთარ ბინაზე. მეორე დღეს კი „ჩეკას“ წარმომადგენლებმა ოჯახს მისი ცხედარი მოსტაცეს და გასაიდუმლოებულ ვითარებაში დაასაფლავეს, სავარაუდოდ, ვერის რუსულ სასაფლაოზე.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382. ფონდი #153, ანაწერი #1, საქმე #2920, საქმე#2921; ფონდი #156, ანაწერი #2, საქმე #189

თავისუფალი საქართველო, #18, 15 მარტი, 1922 წ. სტამბოლი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ბრძოლა, #9, მარტი, 1926 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ბრძოლა, #19-20, თებერვალი, 1927 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ბრძოლის ხმა, #21, თებერვალი, 1932 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, კინო-ფოტო-ფონო დოკუმენტების ცენტრალური სახელმწიფო არქივი.