პავლე ლუკას ძე წულაია დაიბადა 1882 წელს, ქუთაისის გუბერნიის ქუთაისის მაზრის სოფელ ხუნჯულოურში, გლეხის ოჯახში. ეროვნებით ქართველი.

დაამთავრა სოფლის პირველადი ორკლასიანი სასწავლებელი.

შემდეგ სწავლობდა ტფილისის სახელოსნო სასწავლებელში.

იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის „მენშევიკების“ ფრაქციის წევრი.

მუშაობდა ტფილისის რკინიგზის დეპოში.

იყო რსდმპ ლონდონის მე-5 ყრილობის (1907 წ.) დელეგატი ტფილისის ორგანიზაციიდან.

თანამშრომლობდა პრესაში; იყენებდა ფსევდონიმს „დეპო“.

პავლე წულაია 1919 წლამდე მუშაობდა მემანქანის თანაშემწედ სამტრედიის რკინიგზის დეპოში; შემდეგ კი იყო ქუთაისის გუბერნიის საგანგებო სასამართლოს წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად; იყო საკონსტიტუციო და გზათა კომისიების წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში. ცხოვრობდა და მუშაობდა მშობლიურ სოფელში; საართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ (ჩეკა) დააპატიმრა 1921 წლის აპრილში; პატიმრობიდან გაათავისუფლეს 1921 წლის 5 ივნისს.

მისი მონაწილეობით 1932 წელს, კოლექტივიზაციის პარალელურად მიმდინარე ანტირელიგიური კამპანიისას, სოფელმა მოახერხა უნიკალური ხის ეკლესიის დაცვა განადგურებისაგან.

შეთავაზებების მიუხედავად უარი თქვა კომუნისტურ პარტიაში შესვლაზე.

ბოლშევიკური რეჟიმის წარმომადგენლებმა პავლე წულაიას არაოფიციალურად მიანიშნეს, რომ მისი ცხოვრება სამტრედიის რაიონში არასასურველი იყო, როგორც დამფუძნებელი კრების ყოფილი დეპუტატის ყოველდღიური ურთიერთობა და მუშაობა მუშებსა და გლეხებთან და საცხოვრებელი ადგილის შეცვლა მოსთხოვეს.

პავლე წულაია გაემგზავრა ბორჯომში და მუშაობა დაიწყო რკინიგზის დეპოს მემანქანედ; პარალელურად ხელმძღვანელობდა რკინიგზის მუშების საკვალიფიკაციო კურსებს. გადაამუშავა წლების მანძილზე შეკრებილი ლიტერატურა სარკინიგზო საქმის შესახებ და ქართულ ენაზე დაბეჭდა სახელმძღვანელო წიგნები რკინიგზელთათვის - „ორთქლმავალი“ და „ვესტინგაუზის სისტემის ავტომატური მუხრუჭები“.

1937 წელს ემზადებოდა პენსიაზე გასასვლელად.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს პავლე წულაია დააპატიმრეს 1937 წლის აგვისტოში, სოფელ ხუნჯულოურში.

მისი წიგნები რეალიზაციიდან ამოიღეს და გაანადგურეს.

1937 წლის 25 ნოემბერს ქუთაისში, საქართველოს სსრ უმაღლესი სასამართლოს სპეცკოლეგიის გამსვლელმა სესიამ (?) პავლე წულაიას 8 წლით პატიმრობა მიუსაჯა „შრომა-გასწორების ბანაკში“.

მამის დაპატიმრების უკანონობის მხილების მცდელობისას დააპატიმრეს პავლეს ვაჟი - იორდანე წულაია, რომელიც მხოლოდ 1938 წლის ბოლოს გაათავისუფლეს ციხიდან დაინვალიდებული. ოჯახს ჩამოართვეს ბინა და პირადი საკუთრება ბორჯომში და ისინი კვლავ სოფელ ხუნჯულოურში გადასახლდნენ. მამის და ძმის დაპატიმრების გამო პავლე წულაიას ქალიშვილის ფსიქიკური პორბლემები გაუჩნდა.

პავლე წულაია გარდაიცვალა 1943 წლის მარტში, ციმბირში, კემეროვოს ოლქში არსებულ საკონცენტრაციო ბანაკში.

რეაბილიტირებულია 1956 წელს.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #1382; ფონდი #2117, ანაწერი #1, საქმე #318, გვ. 17.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის არქივი, 1-ლი განყოფილება (ყოფილი საქართველოს სსრ სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #8, საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიის (ჩეკა) კოლეგიის სხდომის ოქმები.

მცირე მემუარები (კოლექტივი დაიშალა, გაუმარჯოს სტალინსაო! მოგონებები, ნამდვილი ამბები), იორდანე წულაია, გამოცემლობა „ქართული თეატრი", თბილისი, 1991 წელი.

ფოტო: „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია“, საზოგადოებრივი არქივი, ავთანდილ წულაიას კოლექცია.