ღლონტი თევდორე ზურაბის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1888-04
გარდაცვალების თარიღი : 1937-07-11
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი : თედო
ფსევდონიმი : „თ.ღ.“, „ფედკა“, „ლანჩხუთელი ფედკა“, „მაგარი“, „მოუსვენარი“, „მტკიცე“, „სპეტაკი“
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : ლანჩხუთი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : ლანჩხუთი, ფოთი, ბათუმი, პეტერბურგი, ბაქო, თბილისი, ბერლინი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : გლეხი
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : ეკონომისტი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს კომუნისტური პარტია , საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტია , საქართველოს მემარცხენე სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტია
თანამდებობა : საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის მთავარი კომიტეტის წევრი, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი, საქართველოს სსრ ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი, თბილისის ქალაქის საბჭოს აღმასკომის საფინანსო განყოფილების უფროსი, სსრკ ფინანსთა სახალხო კომისრის რწმუნებული საქართველოს სსრ-ში, ამიერკავკასიის სფსრ-ს წარმომადგენლის მოადგილე რსფსრ-ში, ამიერკავკასიის სფსრ-ს მუდმივი წარმომადგენელი რსფსრ-ში, ამიერკავკასიის სფსრ კომუნალური მეურნეობის სახალხო კომისარი, საქართველოს სსრ კომუნალური მეურნეობის სახალხო კომისარი, საქართველოს სსრ ფინანსთა სახალხო კომისარი,
რეპრესია : 1906, 1937
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : გაზეთი „ელვა“, ჟურნალი „Экономист России“, გაზეთი „ახალი გზა“, გაზეთი „მერცხალი“, ჟურნალი „კოოპერაცია“, გაზეთი „კლდე“, გაზეთი „სახალხო ფურცელი“, გაზეთი „სახალხო საქმე“, თბილისის კოოპერატივი „მეურნე“, ამიერკავკასიის კოოპერატივთა ცენტრალური კავშირი, გაზეთი „ზვირთი“, გაზეთი „სოციალისტ-ფედერალისტი“, გაზეთი „ტრიბუნა“, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, საქართველოს ცენტრალური კოოპერატიული კავშირი - "ცეკავშირი",
ბიოგრაფია

თევდორე (თედო) ზურაბის ძე ღლონტი დაიბადა 1888 წლის აპრილში, ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრის სოფელ ლანჩხუთში, გლეხის ოჯახში. ეროვნებით ქართველი.

ლანჩხუთის ორკლასიანი სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლობდა ფოთის საქალაქო სასწავლებელში.

1903-1904 წლებში თედო ღლონტი ექსტერნად სწავლობდა ბათუმის გიმნაზიაში. სწავლის პერიოდში დაინტერესებული იყო პოლიტიკური ეკონომიით და ეცნობოდა ჟელეზნოვის, ბოგდანოვის და ჩუპროვის ნაშრომებს.

იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის მენშევიკების ფრაქციის წევრი.

1905-1906 წლებში, რევოლუციური მოძრაობის დროს სოფელ ლანჩხუთში ხელმძღვანელობდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიის მიერ დაარსებულ მკითხველთა წრეებს. თანამშრომლობდა სოციალ-დემოკრატიულ პრესასთან - თავდაპირველად, რუსულ გაზეთებთან; მისი პირველი ქართული ფელეტონი - „დამარცხდება თუ არა მოძრაობა?“ - დაიბეჭდა გაზეთ „ელვაში“.

1906 წელს ადმინისტრაციული წესით განდევნეს სოფლიდან სოციალ-დემოკრატიულ პრესასთან თანამშრომლობის გამო.

მოგვიანებით სწავლობდა პეტერბურგის უმაღლეს კომერციულ კურსებზე; მუშაობდა ს. ნ. პოკროვსკის ხელმძღვანელობით. კლასიკურ ეკონომიკურ მეცნიერებათა შესწავლის პარალელურად გატაცებული იყო ფრ. ლისტის მოძღვრებით და დაიწყო ქართული ეკონომიკის შესწავლა. პეტროგრადში წაიკითხა რამდენიმე საჯარო ლექცია ევროპის სოფლის ეკონომიკაზე. თანამშრომლობდა „Экономист России“-სთან და მიწათმოქმედების სამინისტროსთან არსებულ სტატისტიკურ გამოცემებთან, რომელთა საპატიო თანამშრომლადაც ითვლებოდა 1917 წლამდე.

1909 წელს, პეტერბურგიდანვე დაიწყო თანამშრომლობა ქართულ გაზეთებთან - წერდა აკადემიურ საკითხებზე და თავის მონოგრაფიებს ათავსებდა ყველა მიმართულების ჟურნალ-გაზეთებში - „ახალ გზაში“, „მერცხალში“, „კოოპერაციაში“, „კლდეში“, „სახალხო ფურცელში“; იყენებდა ფსევდონიმებს - „თ.ღ.“, „ფედკა“, „ლანჩხუთელი ფედკა“, „მაგარი“, „მოუსვენარი“, „მტკიცე“, „სპეტაკი“.

სწავლის დასრულების შემდეგ პეტერბურგი დატოვა და მუშაობდა ბაქოში.

1911 წელს, სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ, პოლიტიკურ საკითხებზე წერამ დააკავშირა საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიასთან; 1912 წლიდან გახდა პარტიის წევრი, 1913-1914 წლებიდან თანამშრომლობდა მხოლოდ სოც-ფედერალისტთა პრესასთან; იყო „სახალხო საქმის“ მთავარი თანამშრომელი.

მეფის რეჟიმის მიერ რამდენჯერმე იყო დაპატიმრებული პოლიტიკური საბაბით.

1918 წელს იყო სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიის მთავარი კომიტეტის წევრი, თბილისის კოოპერატივ „მეურნეს“ თავმჯდომარე, ამიერკავკასიის საკოოპერაციო კავშირის საზედამხედველო საბჭოს წევრი.

გამოქვეყნებული აქვს შემდეგი მონოგრაფიები:

„თავადაზნაურობის მიწისმფლობელობა საქართველოში“, „გლეხკაცობის მდგომარეობა საქართველოში“, „მუშა ქალი საქართველოში“, „ქალი და კოოპერაცია“, „აგრარული საკითხი საქართველოში“, „ქართველი ერის სტატისტიკა“, „რუსული იმპერიალიზმი საქართველოში“, „ეროვნული საკითხი და სოციალ-დემოკრატია“, „ომი და ფედერალიზმი, ერობა საქართველოში“.

ასევე, წერდა ირიგაციის, მელიორაციის, კრედიტის, მუნიციპალური და სახელმწიფოებრივი საკითხების შესახებ.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1919 წლის 15 აპრილიდან ჩაირიცხა საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის სიით, იოსებ გედევანიშვილის ნაცვლად. იყო გზათა, ტექნიკური, მომარაგების და აგრარული კომისიების წევრი.

1919 წელს დააარსა და რედაქტორობდა გაზეთ „ზვირთს“.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა თბილისში და რამდენიმე დღეში, რევკომის ნებართვით დაიწყო გაზეთ „სოციალისტ-ფედერალისტის“ ბეჭდვა, სადაც თანამოაზრეებთან ერთად საზოგადოებას მოუწოდებდა ბოლშევიკურ რეჟიმთან კომპრომისის მიღწევისა და თანამშრომლობისაკენ.

1922 წლიდან იყო საქართველოს სსრ ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი; თბილისის ქალაქის საბჭოს აღმასკომის საფინანსო განყოფილების უფროსი; იყო ზემო-ავჭალის ჰიდროელექტროსადგურის მშენებლობის საფინანსო განყოფილების გამგე.

1922 წლიდან რედაქტორობდა მემარცხენე სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიის გაზეთ „ტრიბუნას“. 1923 წლის ნოემბერში პარტიამ თვითლიკვიდაცია გამოაცხადა და საქართველოს კომუნისტურ პარტიას შეუერთდა.

1923 წელს დაინიშნა სსრკ ფინანსთა სახალხო კომისრის რწმუნებულად საქართველოს სსრ-ში.

1924 წელს შევიდა საქართველოს კომუნისტურ პარტიაში. 1925 წელს მუშაობდა ამიერკავკასიის სფსრ-ს წარმომადგენლის მოადგილედ რსფსრ-ში.

1926-1928 წლებში იყო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორი.

1928 წლიდან იყო ამიერკავკასიის სფსრ-ს მუდმივი წარმომადგენელი რსფსრ-ში, შემდეგ მიავლინეს ბერლინში მარგანეცის საექსპორტო საზოგადოების გამგეობის წევრის რანგში.

1930 წლიდან დაბრუნდა თბილისში, მუშაობდა ცეკავშირის გამგეობის წევრად, შემდეგ - ამიერკავკასიის სფსრ კომუნალური მეურნეობის სახალხო კომისრად, 1932 წლიდან კი საქართველოს სსრ კომუნალური მეურნეობის სახალხო კომისრად.

პარალელურად აგრძელებდა პუბლიცისტურ საქმიანობას, იბეჭდებოდა მისი კრიტიკული ნაშრომები საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ისტორიის შესახებ.

თედო ღლონტი 1930-იანი წლების მეორე ნახევარში მუშაობდა კომუნალური ბანკის დირექტორად, შემდეგ კი საქართველოს სსრ ფინანსთა სახალხო კომისრად.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს, თედო ღლონტი დააპატიმრეს 1937 წლის 15 ივნისს, კონტრრევოლუციური ორგანიზაციის წევრობის ბრალდებით.

1937 წლის 10 ივლისს, სსრკ უზენაესი სასამართლოს სამხედრო კოლეგიის გამსვლელმა სესიამ თედო ღლონტს დახვრეტა მიუსაჯა.

დახვრიტეს 11 ივლისის ღამით.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #107; გვ. 101; საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საქართველოში ბურჟუაზიულ-დემოკრატიული მოძრაობისა და სოციალისტური რევოლუციის გამარჯვების ისტორიოგრაფია (1917-1921 წწ.), უშანგი სიდამონიძე, „მეცნიერება", თბილისი, 1970 წ.

სტალინური სიები საქართველოდან - ელექტრონული მონაცემთა ბაზა. კვლევა ჩაატარა ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა IDFI, ჰაინრიხ ბიოლის ფონდის სამხრეთ კავკასიის რეგიონალური ბიუროს და საქართველოში შვეიცარიის საელჩოს ფინანსური მხარდაჭერით. პროექტის პარტნიორები - საქართველოს შსს არქივი და საერთაშორისო საზოგადოება „მემორიალი".

ფოტო: ილია ჭავჭავაძის სახელობის საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა.