ტოროშელიძე მინადორა ეფრემის ასული
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1879-03-14
გარდაცვალების თარიღი : 1967-10-17
სქესი : ქალი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი : "ღორეშელი ქალი"
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : ღორეშა, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : ღორეშა, ქუთაისი, ჟენევა, თბილისი, ბაქო, სამტრედია, მოსკოვი, შმიკენტი, ტაიშეტლაგი, ბიდაიკი,
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : აზნაური
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : ექიმი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : რსდმპ ტფილისის ქალთა სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციის ხელმძღვანელი, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი, საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ქალთა ორგანიზაციების ბიუროს თავმჯდომარე,
რეპრესია : 1923, 1924, 1936, 1937, 1942, 1945, 1947
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : საქართველოს წითელი ჯვარი, საქართველოს პოლიტიკური წითელი ჯვარი,
ბიოგრაფია

მინადორა ეფრემის ასული ორჯონიკიძე-ტოროშელიძე დაიბადა 1879 წლის 14 მარტს (ძველი სტილით), ქუთაისის გუბერნიის, შორაპნის მაზრის სოფელ ღორეშაში, აზნაურის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

დაამთავრა ქუთაისის წმინდა ნინოს ქალთა გიმნაზია; ამავე პერიოდიდან ჩაება მარქსისტული წრეების მუშაობაში.

1901 წელს სწავლა განაგრძო ჟენევის უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე. აქტიურად მუშაობდა ჟენევის სოციალისტურ წრეებში, „ისკრის“ დამხმარე ჯგუფში; გიორგი ვალენტინის ძე პლეხანოვის ხელმძღვანელობით ეუფლებოდა მარქსიზმის თეორიას.

ჟენევაში დაქორწინდა მალაქია გიორგის ძე ტოროშელიძეზე.

1905 წელს დაბრუნდა თბილისში და ჩაება რევოლუციურ მოძრაობაში: საპროპაგანდოდ ჰქონდა ჩაბარებული რამდენიმე მუშათა წრე. 1905 წლიდან, ამიერკავკასიაში სოციალ-დემოკრატიულ პარტიაში განხეთქილების დაწყების შემდეგ, იყო აქტიური „მენშევიკი“; მისი მეუღლე მალაქია ტოროშელიძე კი - „ბოლშევიკი“. 1906 წლის დასაწყისში რევოლუციური მოძრაობის ჩახშობის და რეაქციის გამძაფრების გამო პარტიულ სამუშაოზე გაგზავნეს ქალაქ ბაქოში.

1906 წელს ორსულობის გამო ბაქოდან კვლავ ჟენევაში დაბრუნდა, დარჩა იქ და დაასრულა სასწავლო კურსი. პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ, 1914 წელს ევაკუაციის წესით დაბრუნდა რუსეთის იმპერიაში. დროებით მუშაობდა სამტრედიაში, ხოლო შემდეგ თბილისში, ქალაქთა კავშირში.

1917 წლიდან იყო ტფილისის ქალთა სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციის ხელმძღვანელი.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1918 წლიდან არჩეული იყო საქართველოს წითელი ჯვრის გამგეობის წვერად.

მინადორა ტოროშელიძე საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად აირჩიეს 1919 წლის 12 მარტიდან, საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით; იყო შრომის კომისიის მდივანი და სახალხო ჯანმრთელობის კომისიის თავმჯდომარის ამხანაგი.

პარალელურად იყო საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ქალთა ორგანიზაციების ბიუროს თავმჯდომარე; ბიურო ზედამხედველობდა ქალტა პოლიტიკურ კლუბს და დედათა და ბავშვთა დამცველ საზოგადოებას.

მინადორა ტოროშელიძე 1921 წლის თებერვალში საბჭოთა რუსეთის მე-11 წითელი არმიის თავდასხმისას მუშაობდა ფრონტზე, საქართველოს წითელ ჯვარში.

საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპირების შემდეგ დარჩა თბილისში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში. მუშაობდა ე. წ. „არა“-ში („ამერიკული დახმარების ადმინისტრაცია“ - American Relief Administration), პარალელურად შედიოდა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ქალთა კომიტეტში, რომელიც არალეგალურად მუშაობდა პოლიტიკური პატიმრების და მათი ოჯახების დასახმარებლად; 1922 წლიდან კომიტეტი გარდაიქმნა ბოლშევიკური საოკუპაციო რეჟიმთან მებრძოლი პარტიების ერთიან ორგანიზაციად - „საქართველოს პოლიტიკური წითელი ჯვარი“. ორგანიზაციის პირველი ხელმძღვანელის - ელენე მაისურაძის დაპატიმრების შემდეგ, მინადორა ტოროშელიძე გახდა მისი ხელმძღვანელი.

1924 წლის დასაწყისში მინადორა ტოროშელიძე დააპატიმრეს და იძულების წესით გაასახლეს მოსკოვში. 1925 წელს თვითნებურად დაბრუნდა თბილისში, მაგრამ კვლავ მოსკოვში გაგზავნეს. 1925 წელს, სოციალ-დემოკრატიულ პარტიაში მუშაობაზე უარის თქმის შემდეგ, მისცეს თბილისში დაბრუნების უფლება.

1936 წლის 9 ოქტომბერს საქართველოს სსრ შინსახკომმა დააპატიმრა მალაქია ტოროშელიძე, 13 ოქტომბერს - მინადორა ტოროშელიძე, 26 ოქტომბერს კი უფროსი ვაჟი - გიორგი.

მინადორა ტოროშელიძეს ბრალად დასდეს ანტისაბჭოთა საუბრები და გადასახლებულ „მენშევიკთან“ გრიგოლ სპირიდონის ძე ლორთქიფანიძესთან კავშირი 1936 წელს, ქალაქ კისლოვოდსკში ყოფნისას. მან კატეგორიულად უარყო ბრალდებები და თავი დამნაშავედ არ ცნო.

1936 წლის 17 დეკემბერს სსრკ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სათათბირომ მინადორა ტოროშელიძეს 5 წლით ყაზახეთის სსრ-ში გადასახლება მიუსაჯა.

გადასახლებული მინადორა ტოროშელიძე მუშაობდა ქალაქ ჩიმკენტის პოლიკლინიკაში, სადაც დააპატიმრეს 1937 წლის 5 ივნისს.

მეუღლეს - მალაქია ტოროშელიძეს 1937 წლის 9 ივლისს საქართველოს სსრ უზენაესმა სასამართლომ დახვრეტა მიუსაჯა.

1937 წლის 13 სექტემბერს დააპატიმრეს მათი უმცროსი ვაჟი ლევან ტოროშელიძე.

ყაზახეთის სსრ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულმა (ე. წ. „ტროიკა“) 1937 წლის 29 ოქტომბერს მინადორა ტოროშელიძეს 8 წლით შრომა-გასწორების კოლონიაში პატიმრობა მიუსაჯა.

1938 წლის 17 იანვარს ვოლოგდის მხარის შინსახკომთან არსებული სამეულის გადაწყვეტილებით ვოლოგდის ციხეში დახვრიტეს გიორგი ტოროშელიძე. 1938 წლის 25 მარტს კი საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულმა დახვრეტა მიუსაჯა ლევან ტოროშელიძეს.

1937 წლის დეკემბრიდან მინადორა ტოროშელიძე იმყოფებოდა „ტაიშეტლაგში“ (ტაიშეტის შრომა-გასწორების ბანაკი), სადაც მუშაობდა ექიმად. 1942 წლის აპრილში გადაგზავნეს „ყარლაგში“ (ყარაგანდის შრომა-გასწორების ბანაკში), სადაც 1942 წლის 7 მაისიდან მუშაობდა დასახლება ბიდაიკის საავადმყოფოში. მინადორა ტოროშელიძეს სასჯელის ვადა დაუმთავრდა 1945 წლის 5 ივნისს, მაგრამ მას არ მისცეს სამშობლოში დაბრუნების საშუალება და სსრკ შინსახკომთან არსებული განსაკუთრებული სათათბიროს 1947 წლის 28 თებერვლის დადგენილებით 3 წლით გაუგრძელეს გადასახლების ვადა.

გათავისუფლდა 1950 წელს და დაბრუნდა თბილისში.

რეაბილიტირებულია 1956 წელს.

გარდაიცვალა 1967 წლის 17 ოქტომბერს, თბილისში.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი#1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #1382; ფონდი #2117, ანაწერი #1, საქმე #318, გვ. 83ა.

საზოგადოებრივი არქივი, „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია~, მარინე ფირცხალავას კოლექცია.

დაკარგული ისტორია - მეხსიერება რეპრესირებული ქალების შესახებ. SOVLAB, თბილისი, 2012 წ.

ფოტო: „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია“, საზოგადოებრივი არქივი, მარინე ფირცხალავას კოლექცია.

მარინე ფირცხალავას ზეპირი ისტორია
მარინე ფირცხალავას ზეპირი ისტორია მინადორა ტოროშელიძეს და მალაქია ტოროშელიძეს რეპრესირებული ოჯახის შესახებ.