აპოლონ ალმასხანის ძე სულაქველიძე დაიბადა 1871 წელს ქუთაისის გუბერნიის შორაპნის მაზრის სოფელ სვირში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

მიიღო სოფლის სკოლის ორი კლასის განათლება.

1905 წლიდან მუშაობდა რუსეთის სოციალ-დემოკრატიულ მუშათა პარტიაში - პარტიის იმერეთის კომიტეტში ბუდუ მდივანთან, ნოე რამიშვილსა და რაფიელ ჩიხლაძესთან ერთად.

მონაწილეობდა 1905 წლის რევოლუციურ მოძრაობაში.

1906 წელს, რეაქციის დაწყებისას, გენერალ ალიხანოვის სადამსჯელო ოპერაციის შემდეგ მიატოვა პოლიტიკური საქმიანობა და მისდევდა სოფლის მეურნეობას.

1918 წლიდან კვლავ მიიღო მონაწილეობა სოციალ-დემოკრატიული პარტიის ყრილობებში და იგი, როგორც ძველი მუშა, მთავრობის მოთხოვნით წარადგინეს საქართველოს დამფუნებელი კრების დეპუტატობის კანდიდატად.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით; იყო აგრარული კომისიის წევრი.

1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სხვა 11 წევრთან ერთად ჩამოაყალიბა ოპოზიციური ჯგუფი „სხივი“, რომელიც პარტიას აკრიტიკებდა იდეური პრინციპების დარღვევის, სახელმწიფო მმართველობის წარუმატებელი კურსისა და პარტიაში შიდა დემოკრატიის შესუსტების გამო. 1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის ორგანიზაციების კონფერენციაზე „სხივის“ ჯგუფს უმრავლესობამ მოსთხოვა, დაეცვა პარტიული დისციპლინა და შეეწყვიტა საკუთარი პარტიის ღია კრიტიკა გაზეთ „ახალი სხივის“ ფურცლებზე, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი გაირიცხებოდნენ პარტიიდან. საპასუხოდ „სხიველთა“ ჯგუფმა 1921 წლის 11 თებერვლის დამფუძნებელი კრების სხდომაზე საჯაროდ განაცხადა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის დატოვებისა და „დამოუკიდებელი სოციალ-დემოკრატიული პარტია - სხივის“ შექმნის შესახებ; მათ ცალკე ოპოზიციური ფრაქცია შეადგინეს დამფუძნებელ კრებაში.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაება წინააღმდეგობის მოძრაობაში.

ცხოვრობდა და მეურნეობას უძღვებოდა საკუთარ სოფელში.

აპოლონ სულაქველიძე რამდენიმე თანასოფლელთან ერთად საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიის (ჩეკა) განკარგულებით დააპატიმრეს 1923 წლის 12 მაისს, სვირში.

1923 წლის 8 ივლისს ქუთაისის პოლიტბიუროს (ჩეკას რაიონული განყოფილება) პოლიტპარტიათა რწმუნებულის თანაშემწის კიკალეიშვილის დასკვნით, აპოლონ სულაქველიძე სხვა 14 დაპატიმრებულ პირთან ერთად, „უტყუარი აგენტურული ცნობების თანახმად“, სვირში არალეგალური „მენშევიკური“ ორგანიზაციის წარმომადგენელი იყო, ხოლო სვირი წარმოადგენდა კონტრრევოლუციის ბუდეს; შესაბამისად, კიკალეიშვილმა რეკომენდაცია გასცა, დაეპატიმრებინათ იზოლაციის წესით.

პატიმრები მოათავსეს ქუთაისის „გამასწორებელ სახლში“.

1923 წლის 15 აგვისტოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატებმა, „სხიველებმა“ - ერმალოზ კალაძემ და აპოლონ სულაქველიძემ პრესაში განაცხადეს, რომ მათ დიდი ხანია გაწყვიტეს კავშირი საქართველოს სოციალ-დემოკრატიულ მუშათა პარტიასთან და დადებითი შეფასება მისცეს „ყოფილი მენშევიკების“ მოძრაობას.

ამ განცხადების გაკეთებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ აპოლონ სულაქველიძე გაათავისუფლეს პატიმრობიდან.

შემდგომ წლებში ცხოვრობდა და მუშაობდა მშობლიურ სოფელში.

1930-იანი წლების დასაწყისში მეორედ დააპატიმრეს „ტროცკისტობის“ ბრალებით.

გარდაიცვალა 1936 წელს.

დაკრძალულია სოფელ სვირში.

საოჯახო გადმოცემით, 1937 წელს, დიდი საბჭოთა ტერორის დროს, შინსახკომის თანამშრომლები აპოლონ სულაქველიძის დასაპატიმრებლად გამოცხადდნენ სვირში.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #24100.

საზოგადოებრივი არქივი, „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია", დავით სულაქველიძის კოლექცია.

ფოტო: „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია“, საზოგადოებრივი არქივი, დავით სულაქველიძის კოლექცია.