აბაშიძე ჰაიდარ ალიბეგის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1893-08-15
გარდაცვალების თარიღი : 1965-12-29
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა : მუსლიმი (სუნიტი)
მეტსახელი :
ფსევდონიმი : ,,მაჰმადიანი ქართველი", "ქართველი მუსულმანი"
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : ბათუმი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : ბათუმი, ტრაპიზონი, ჭიათურა, თბილისი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : თავადი
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : საშუალო
პროფესია : პედაგოგი
პოლიტიკური
პარტია : საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : საქართველოს ეროვნული საბჭოს დეპუტატი, ამიერკავკასიის სეიმის დეპუტატი, საქართელოს პარლამენტის დეპუტატი, სამუსლიმანო საქართველოს განმანთავისუფლებელი კომიტეტის წევრი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი, სამუსლიმანო საქართველოს მეჯლისის წევრი,
რეპრესია : 1916
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : სამუსლიმანო საქართველოს განმანთავისუფლებელი კომიტეტი, გაზეთი "განახლებული მესხეთი"
ბიოგრაფია

ჰაიდარ ალიბეგის ძე აბაშიძე დაიბადა 1893 წლის 15 აგვისტოს ბათომის ოლქის ქალაქ ბათომში, სანჯაყ-ბეგთა შთამომავლების ოჯახში; ეროვნებით ქართველი, აღმსარებლობით მუსლიმი.

1900 წელს შევიდა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების ბათომის სკოლაში; 1905-1908 წლებში სწავლობდა ოსმალეთში, ტრაპიზონის სკოლაში, შემდეგ დაბრუნდა ბათომში და სწავლა გააგრძელა საქალაქო სასწავლებელში, რომელიც 1912 წელს დაამთავრა.

1913 წლიდან მასწავლებლობდა ბათომის საქალაქო მეორე, ქართულ სკოლაში, „მაჰმადიანი ქართველის“ და "ქართველი მუსულმანის" ფსევდონიმებით აქვეყნებდა წერილებს ადგილობრივ ქართულ პრესაში აჭარისა და სამხრეთ საქართველოს მდგომარეობის შესახებ; აქტიურად იბრძოდა პანთურქიზმისა და პანისლამიზმის წინააღმდეგ, რის გამოც 1916 წელს, ბათომის სამხედრო კომენდანტის განკარგულებით აჭარიდან გაასახლეს. გასახლებული ჰაიდარი ჭიათურაში, ნესტორ ვაშაძის ოჯახში იმალებოდა 1917 წლის თებერვლის რევოლუციამდე.

1917 წლის ნოემბერში არჩეული იყო საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად და აქტიურად მონაწილეობდა საბჭოს პოლიტიკურ საქმიანობაში.

1918 წლის თებერვლიდან იყო ამიერკავკასიის სეიმის წევრი. იყო ამიერკავკასიის სეიმის დელეგაციის წევრი, რომელიც ტრაპიზონში 1918 წლის მარტ-აპრილის კონფერენციაზე მოლაპარაკებებს აწარმოებდა ოსმალეთთან. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1918-1920 წლებში იყო „სამუსლიმანო საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტის“ აქტიური წევრი. მისი ინიციატივით აჭარაში გაიხსნა ქართული სკოლები.

1918 წლის დეკემბრიდან იყო საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელი ჯავახეთში.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით. იყო სახალხო განათლების კომისიის წევრი.

იყო სამუსლიმანო საქართველოს მეჯლისის წევრი.

მონაწილეობდა მესხეთში გაზეთ "განახლებული მესხეთის" გამოცემაში.

1921 წელს, საქართველოს საბჭოთა რუსეთის მიერ ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში. 1921 წლიდან 1932 წლის 1 აგვისტომდე მუშაობდა ჭიათურის შავი ქვის მრეწველობაში, შემდეგ ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო სამუშაოს თავი დაანება და საცხოვრებლად თბილისში გადავიდა.

1961 წელს დაჯილდოვდა აჭარის ასსრ უმაღლესის საბჭოს პრეზიდიუმის საპატიო სიგელით, როგორც საბჭოთა ხელისუფლების გამარჯვებისათვის დამსახურებული მოღვაწე, ასევე მედლით - „მამაცური შრომისათვის 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში“.

გარდაიცვალა 1965 წლის 29 დეკემბერს, თბილისში; დაკრძალულია მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში.


წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #1382.

საქართველოს გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმი; მწერალთა საანკეტო ფურცლები და ავტობიოგრაფიები - #27113-1-36.

იოსებ იმედაშვილის უბის წიგნაკი, 1919 წ. "საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია", საზოგადოებრივი არქივი.

"ჰაიდარ აბაშიძე", თეიმურაზ კომახიძე, გამომცემლობა „აჭარა", 1994 წელი.

"ცხოვრება და ღვაწლი ჰაიდარ აბაშიძისა", აბელ სურგულაძე, გამომცემლობა „აჭარა",1994 წელი.

ფოტო: ილია ჭავჭავაძის სახელობის საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ციფრული ფოტომატიანე, ლუარსაბ ტოგონიძის კოლექცია.

http://rveuli.ge/dir/view_break.php?page=biography&id=339&cat=9