შერვაშიძე ყადირ თუფან-ბეგის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1887-06-29
გარდაცვალების თარიღი : 1919-03-12
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა : მუსლიმი (სუნიტი)
მეტსახელი :
ფსევდონიმი :
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : ქედა, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : ბათუმი, ტარტუ, ტალინი, ართვინი, ყარსი, ახალციხე, თბილისი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : აზნაური
სტატუსი : სამხედრო მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : ექიმი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : ამიერკავკასიის ერობათა რწმუნებული ბათუმის ოლქში, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, სამუსლიმანო საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტიის წევრი, საქართველოს რესპუბლიკის საგანგებო რწმუნებული ახალციხეში, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი,
რეპრესია : 1905, 1910
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : ტარტუს ქართველ სტუდენტთა სათვისტომო, სრულიად რუსეთის ერობათა კავშირი, ქართველ მუსლიმთა კომიტეტი,
ბიოგრაფია

ყადირ თუფან-ბეგის ძე შერვაშიძე დაიბადა 1887 წლის 29 ივნისს ბათუმის ოლქის სოფელ ქედაში, ბეგის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი; აღმსარებლობით მუსლიმი.

მიიღო საშინაო დაწყებითი და სასულიერო განათლება თალიბ-აღას მასწავლებლობით.

1897-1899 წლებში სწავლობდა ბათუმის ვაჟთა გიმნაზიის მოსამზადებელ განყოფილებაში, 1899 წლიდან კი - გიმნაზიაში.

სწავლის პერიოდში მონაწილეობდა მოსწავლეთა მოძრაობაში გიმნაზიის პოლიციური რეჟიმის წინააღმდეგ; იყო მოსწავლეთა ფარული წრეების წევრი.

1905 წლის რევოლუციის დროს ბათუმში აქტიურად მონაწილეობდა მოსწავლეთა გამოსვლებში, რის გამოც სხვებთან ერთად დააპატიმრეს და გიმნაზიიდან „მგლის ბილეთით“ (სხვა სასწავლებლებში შესვლის უფლების აკრძალვა) გარიცხეს.

ამის მიუხედავად ყადირ შერვაშიძემ სწავლა განაგრძო ტფილისის კლასიკურ გიმნაზიაში, რომელიც დაასრულა 1909 წელს.

1909 წელს ჩაირიცხა დორპატის (იურიევის/ტარტუს) უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე; იყო ქართველ სტუდენტთა სათვისტომოს წევრი, მონაწილეობდა სტუდენტთა მოძრაობაში, რის გამოც 1910 წელს დააპატიმრეს და სახელმწიფო სტიპენდია გაუუქმეს.

1914 წლის ოქტომბერში, ქალაქ ტალინის რეველის კათოლიკურ ეკლესიაში სარწმუნოების შეუცვლელად დაქორწინდა მართლმადიდებლური აღმსარებლობის ნადეჟდა ბახტაძეზე.

პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ, როგორც სამხედრო ექიმი, მობილიზებული იყო სამხრეთის ფრონტზე - ართვინ-ერზერუმის და ყარს-კაგიზმანის მიმართულებაზე; მიაღწია პოდპოლკოვნიკის წოდებას; 1916 წლიდან მუშაობდა „ავადმყოფ და დაჭრილ მებრძოლთა დახმარების სრულიად რუსეთის ერობათა კავშირის“ რწმუნებულად ბათუმში.

1917 წლის თებერვალში გახდა ბათუმში დაარსებული „ქართველ მუსლიმთა კომიტეტის წევრი“.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ დაინიშნა ამიერკავკასიის ერობათა რწმუნებულად ბათუმის ოლქში.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 1 აპრილს, ოსმალთა არმიის მიერ ბათუმის ოკუპირების შემდეგ, დატოვა აჭარა და 1918 წლის 15 მაისს ტფილისში „სამუსლიმანო საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი გახდა.

იყო „სამუსლიმანო საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტის“ რწმუნებული ახალციხეში, აგრეთვე - საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის საგანგებო რწმუნებული ახალციხეში, ზემო აჭარასა და ფოცხოვის მხარეში. ჩამოაყალიბა ქართველ მუსლიმთა ცხენოსანი დივიზია, რომელსაც თავადვე სარდლობდა; იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის არმიის პოლკოვნიკი.

მონაწილეობდა სამცხე-ჯავახეთში ოსმალთა არმიისა და მათი მხარდამჭერი ადგილობრივი მოხალისეების წინააღმდეგ წარმოებულ სამხედრო ოპერაციებში; პარალელურად იყო სამედიცინო და სანიტარიული ინფრასტრუქტურის მოწყობის ხელმძღვანელი.

დაჯილდოვდა ქართული ლეგიონის თამარ მეფის ორდენით.

1918 წელს იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მიერ გერმანიაში გაგზავნილი დელეგაციის წევრი.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით.

მოულოდნელად გარდაიცვალა 1919 წლის 8 მაისს, თბილისში; ოფიციალური ვერსიით პარტახტიანი ტიფით, თუმცა არსებობდა ეჭვები, რომ იგი მოწამლეს პროოსმალურად განწყობილი ძალების დაკვეთით.

ყადირ შერვაშიძის ნეშტი პატივით გადაასვენეს ბათუმში, სადაც ბრიტანულმა საოკუპაციო ხელისუფლებამ ინიციატორებს მისი აზიზიეს მოედანზე დაკრძალვის საშუალება არ მისცა.

დაკრძალეს მშობლიურ სოფელ ქედაში.



წყაროები:


საქართველოს დამოუკიდებლობისათვის მებრძოლი, რამაზ სურმანიძე, ლიტერატურული საქართველო #7, ივლისი 1989 წ.

ყადირ შერვაშიძე, რამაზ სურმანიძე, ბათუმი, 1998 წ.

ფოტო: საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ციფრული ბიბლიოთეკა "ივერიელი", აკაკი წერეთლის სახელობის, ქალაქ ბათუმის საჯარო ბიბლიოთეკის ფოტომატიანე, ნარგიზ აბაშიძის კოლექცია.