ბადრიძე ილია გიორგის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1878
გარდაცვალების თარიღი : 1937-08-19
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი : ილიკო
ფსევდონიმი :
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : თელავი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : თბილისი, თელავი, ბაქო, ნიკოლაევკა
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : გლეხი
სტატუსი : მუშა
განათლება : დაწყებითი
პროფესია : ხარაზი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : რსდმპ ტფილისის კომიტეტის წევრი, ტფილისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს წევრი, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს რესპუბლიკის საგანგებო სასამართლოს წევრი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი,
რეპრესია : 1905, 1911, 1913, 1921, 1924, 1937
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : საქართველოს სსრ პოლიტკატორღელთა საზოგადოება
ბიოგრაფია

ილია (ილიკო) გიორგის ძე ბადრიძე დაიბადა 1878 წელს თბილისის გუბერნიის თელავის მაზრის ქალაქ თელავში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

მიიღო შინაური განათლება.

14 წლის ასაკში კახეთიდან ჩამოვიდა თბილისში და მოეწყო მუშად. 1896 წლიდან ჩაერთო სოციალ-დემოკრატიული წრეების მუშაობაში. თავდაპირველად მუშაობდა ორგანიზატორად.

1901 წელს ზაქრო ჩოდრიშვილმა გადასცა პროკლამაციები და დაავალა, გაევრცელებინა „იარმუშკაში“ („სალდათის ბაზარი“, ამჟამინდელი ორბელიანის მოედანი) მოწყობილ პირველ ღია საპირველმაისო დემონსტრაციაზე; მაგრამ მისვლა დაიგვიანეს და რადგანაც დემონსტრაცია პოლიციამ და ჯარმა დაარბია და მასობრივი ჩხრეკა-დაპატიმრება დაიწყო, დავალების შესრულება ვერ შეძლეს.

1903 წელს გიორგი თელიამ ილიკო ბადრიძეს გადასცა ორი დროშა, რომელიც უნდა გამოეტანათ გოლოვინის პროსპექტზე დაგეგმილ საპირველმასიო დემონსტრაციაზე; ეს შეძლეს, თუმცა ოპერასთან კვლავ მოუხდათ პოლიციასთან შეტაკება და დემონსტრაცია დაშალეს.

ილია ბადრიძე 1902 წელს მე-2 რაიონიდან აირჩიეს რსდმპ ტფილისის კომიტეტის წევრად.

მონაწილეობდა არალეგალური სტამბების ორგანიზებაში, მისი სახლი იყო არალეგალური ლიტერატურის მთავარი გამანაწილებელი პუნქტი.

აქტიურად მონაწილეობდა 1905 წლის რევოლუციურ მოძრაობაში, ტფილისში; იყო ტერორისტული რაზმის მეთაური და მე-2 რაიონის სამხედრო შტაბის წევრი.

ოხრანკის სათვალთვალო ჟურნალებში გატარებულია „Сборщик“-ის მეტსახელით.

1905 წელს ავჭალაში ბომბების დამამზადებელი სახელოსნოს მოწყობის შემდეგ კომიტეტმა დაავალა ბომბების საწყობისათვის ბინის მოძებნა; იგი მოელაპარაკა კოლა სულხანიშვილს - მისი ბინა გადააფორმეს ვანო კორინთელის სახელზე და სარდაფში მოაწყვეს საწყობი. მეორე საწყობი გამართეს „ნადიროვკაში“, არაქელ ოქუაშვილის დახმარებით.

1905 წლის 11 სექტემბერს (ძველი სტილით) ილიკო ბადრიძემ ბომბები, პატრუქები, არალეგალური ლიტერატურა და შრიფტი გაატანა სანდრო მჭედლიშვილს და აკაკი კიკვაძეს, რომლებიც დააპატიმრეს სკრასთან, რკინიგზაზე. კიკვაძე გამოტყდა და ბადრიძეზე მიუთითა.

1905 წლის 12 სექტემბერს პოლიციამ გაჩხრიკა ლევანიძის ბინა ჩერქეზოვის ქუჩაზე, სადაც იგი სანდრო ჩოდრიშვილთან და სიძესთან ერთად ცხოვრობდა და რადგანაც ილიკო ბადრიძე ვერ დააპატიმრეს, რამდენიმე დღით მისი სიძე დააკავეს. ჟანდარმებმა ჩხრეკისას არ მიაქციეს ყურადღება სამზარეულოს, სადაც ბომბები და არალეგალური სტამბა იყო;

მეორე დღეს ისინი სანდრო ფარნიევმა და ისაკ ლელაშვილმა წაიღეს.

ამ პერიოდიდან ილიკო ბადრიძე ცხოვრობდა არალეგალურად, თავდაპირველად 1905-1906 წლებში იმყოფებოდა თელავში, შემდგომ კი ყალბი საბუთებით გადასახლდა ბაქოში, სადაც „ბალახანაში“ მუშათა კოოპერატივის გამგედ მუშაობდა.

1911 წლის 7 სექტემბერს (ძველი სტილით) დააპატიმრეს ბაქოში - ალექსანდრე ბესარიონის ძე ბილანოვის პასპორტით. ოთხი თვე იჯდა ბაქოს ციხეში, შემდეგ იძულებული გახდა, ეთქვა თავისი ნამდვილი ვინაობა; მაშინვე გადაგზავნეს თბილისში განსაკუთრებულ საქმეთა გამომძიებლის რემაშევიჩის განკარგულებაში; იჯდა მეტეხის ციხეში. 1913 წელს ტფილისის სასამართლო პალატამ ილიკო ბადრიძეს ციმბირში სამუდამო გადასახლება მიუსაჯა 102-ე მუხლის მე-2 ნაწილით.

გადასახლებაში ცხოვრობდა ენისეის გუბერნიის, კანსკის მაზრის, სოფელ ნიკოლაევკაში.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ დაბრუნდა სამშობლოში.

1917 წელს იყო ტფილისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს წევრი.

1917 წელს აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

პარალელურად მუშაობდა პროფკავშირებში.

1919 წლის 24 მაისამდე იყო საგანგებო სასამართლოს წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით. იყო შრომის და საპროპაგანდო კომისიების წევრი.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო თანდათან ჩამოშორდა აქტიურ პოლიტიკურ ცხოვრებას. დაბრუნდა კახეთში, თავის კარ-მიდამოში და მუშაობდა მეურნედ.

საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ (ჩეკა) მოწინააღმდეგე პოლიტიკური ლიდერების დაპატიმრების ოპერაციის ფარგლებში 1921 წლის ნოემბერში ილიკო ბადრიძეზე ძებნა გამოაცხადა. იგი 1921 წლის 4 დეკემბერს,საქართველოს სსრ საგზაო-სატრანსპორტო ჩეკას ორდერით სადგურ გორში დააპატიმრეს. გადაგზავნეს თბილისში, საქჩეკას კომენდატურაში.

მან დაკითხვისას განმარტა, რომ წინანდალში, ცოლის მამულში სასოფლო სამუშაოების დასრულების შემდეგ გადაწყვიტა თბილისში თავისი ხელობით - ხარაზად ემუშავა, მოწყობილობის შესაძენად მიდიოდა ბათუმში და მატარებელში მგზავრების სიმრავლის გამო საბარგო ვაგონში ჩაჯდა.

ილია ბადრიძეს ჩეკამ ბრალად „მენშევიკების“ ლიდერობა და კონტრრევოლუციური ორგანიზაციის წევრობა წაუყენა.

მძიმე ავადმყოფობის გამო (მუცლის ტიფი და მარჯვენა ფილტვის ანთება) 1921 წლის 30 დეკემბერს იგი გადაიყვანეს მიხეილის საავადმყოფოში დაცვის ქვეშ.

1921 წლის 26 დეკემბერს საქჩეკას პრეზიდუმის სხდომაზე ილია ბადრიძეს 3 თვით პატიმრობა მიუსაჯეს, 23 მარტს კი პატიმრობის ვადა სამი თვით გაუგრძელეს.

1922 წლის 27 აპრილს ილია ბადრიძე პატიმრობიდან გაათავისუფლეს დამფუძნებელი კრების დეპუტატ ვასო ცაბაძის თავდებობითა და საქჩეკას თავმჯდომარის, კოტე ცინცაძის განკარგულებით.

მეორედ დააპატიმრეს 1924 წლის ანტისაბჭოთა აჯანყების დროს, სავარაუდოდ გათავისუფლდა საქართველოს სსრ ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის პრეზიდიუმის ამნისტიით.

შემდგომ წლებში ცხოვრობდა და მუშაობდა თბილისში, იყო „პოლიტკატორღელთა“ საზოგადოების წევრი; მუშაობდა ამავე საზოგადოების მელნის საამქროს გამგედ.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს, საქართველოს სსრ შინსახკომმა ძალისმიერი მეთოდებით, ზეწოლის გზით მოახერხა მიეღო საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ყოფილი ლიდერებისაგან, მათ შორის დამფუძნებელი კრების დეპუტატებისაგან, აღიარებითი ჩვენებები, რომელთა თანახმადაც საქართველოში არსებობდა კონტრრევოლუციური „მენშევიკური ცენტრი“, რომლის მიზანიც შეიარაღებული გადატრიალება და უცხოეთიდან სამხედრო ინტერვენციით საბჭოთა სახელმწიფოს დამხობა იყო.

საქართველოს სსრ შინსახკომმა ილია ბადრიძე ამ ორგანიზაციაში მუშაობისა და ანტისაბჭოთა პროპაგანდის ბრალდებით დააპატიმრა.

1937 წლის 19 აგვისტოს საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულმა (ე. წ. „ტროიკა“) ილიკო ბადრიძეს დახვრეტა მიუსაჯა.

დახვრიტეს იმავე ღამეს.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #107, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #113, ანაწერი #24, საქმე #102; ფონდი #153, ანაწერი #3, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო კარტოთეკა.

საქართველოს ეროვნული არქივი, უახლესი ისტორიის ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ფონდი #566, ანაწერი #2, საქმე #9.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე # 2265.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #8 - საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებული განსაკუთრებული სამეულის (ე.წ. „ტროიკის") სხდომის ოქმები.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს უახლესი ისტორიის ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ფონდი #566, ანაწერი #2, საქმე #9.