ბარნაბა პავლეს ძე ძველაია დაიბადა 1880 წელს ქუთაისის გუბერნიის სენაკის მაზრის სოფელ ნოსირში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

განათლება - დაწყებითი

1895 წელს ბარნაბა ძველაია დაუკავშირდა აბაშაში ანდრო უჩანეიშვილის მიერ დაარსებულ სამკითხველოსთან მოქმედ მარქსისტულ ჯგუფს. წრის წევრებმა არალეგალურად დაიწყეს ხელნაწერი ჟურნალის გამოშვებაც.

1896 წელს ანდრო უჩანეიშვილი იძულებული გახდა, აბაშა დაეტოვებინა და გადასახლდა მშობლიურ სოფელ ნოსირში, სადაც იგი 1898 წელს გიორგი ჩიქოვანმა მოკლა. ბოქაულის მოთხოვნით აბაშიდან ბარნაბა ძველაიაც გააძევეს ადმინისტრაციული წესით.

1903 წელს ბარნაბა ძველაიას ინიციატივით სენაკის მაზრის სოციალ-დემოკრატიულმა ორგანიზაციებმა კავშირი გააბეს რსდმპ ბათუმის კომიტეტთან. მალევე პარტიის კავკასიის კავშირის კომიტეტის გადაწყვეტილებით მხარის პარტიული ორგანიზაციების კავშირი და რევოლუციური მოძრაობის კოორდინირება იმერეთ-სამეგრელოს კომიტეტმა გადაიბარა, რისთვისაც ბარნაბა ძველაიასთან სამუშაოდ მიავლინეს ნოე ხომერიკი და შემდგომ პავლე მიხეილის ძე საყვარელიძე („პატარა პავლე“).

მაზრის ადმინისტრაციისა და პოლიციის დევნის გამო ცხოვრობდა არალეგალურად.

1905 წლიდან იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის „მენშევიკების ფრაქციის“ წევრი; თანამშრომლობდა პრესაში „ბ. ნოსირელის“ ფსევდონიმით.

აქტიურად მონაწილეობდა სამეგრელოში 1905 წლის რევოლუციურ მოძრაობაში.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით; იყო აგრარული კომისიის წევრი.

არჩეული იყო სენაკის მაზრის ერობის ხმოსნად.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში.

საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ („ჩეკა“) ბარნაბა ძველაია პირველად 1922 წელს დააპატიმრა არალეგალური კონტრრევოლუციური საქმიანობის ბრალდებით.

1922 წლის ბოლოდან ბოლშევიკურმა რეჟიმმა საკუთარ სპეცსამსახურზე დაყრდნობით დაიწყო მასობრივი ზეწოლა მოწინააღმდეგე პარტიათა წევრებზე, რათა მათ პრესაში განეცხადებინათ პარტიებიდან გასვლის შესახებ (რაც ფართოდ გამოიყენებოდა პროპაგანდისათვის) და იძულებულნი გამხდარიყვნენ, პარტიათა თვითლიკვიდაციის პროცესი დაეწყოთ.

ბარნაბა ძველაიამ 1923 წლის 21 იანვარს პრესაში განაცხადა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის დატოვების შესახებ, რის შემდეგაც პატიმრობიდან გაათავისუფლეს.

ციხიდან განთავისუფლების შემდეგ იგი კვლავ ჩაება იატაკქვეშა მოძრაობაში; 1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების დროს იყო ერთ-ერთი მთავარი ორგანიზატორი სამეგრელოში. აჯანყების დამარცხების შემდეგ მეორედ დააპატიმრეს; პატიმრობიდან კი ამნისტიით გაათავისუფლეს (?).

შემდგომ წლებში ცხოვრობდა მშობლიურ სოფელში და მუშაობდა საკუთარ მეურნეობაში.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს საქართველოს სსრ შინსახკომმა ძალისმიერი მეთოდებით ზეწოლით მოახერხა მიეღო აღიარებითი ჩვენებები საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის და სხვა მოწინააღმდეგე პარტიების ყოფილი ლიდერებისაგან, მათ შორის დამფუძნებელი კრების დეპუტატებისაგან, რომელთა თანახმადაც საქართველოში არსებობდა კონტრრევოლუციური პარტიული „ცენტრები“ (მენშევიკების, ესერების, ფედერალისტების...), რომლებიც კვლავ გაერთიანდნენ „პარიტეტულ კომიტეტში“ და მიზნად დაისახეს საბჭოთა სახელმწიფოს დამხობა შეიარაღებული გადატრიალებისა და უცხოეთიდან სამხედრო ინტერვენციის გზით.

ბარნაბა ძველაია ცხაკაიას (სენაკის) და აბაშის რაიონებში მოქმედი „მენშევიკური კონტრრევოლუციური ორგანიზაციის“ წევრობის ბრალდებით დააპატიმრეს 1937 წელს; ძიების მტკიცებით ბარნაბა ძველაიამ ასევე კავშირი დაამყარა ადგილობრივ „ტროცკისტულ“ ორგანიზაციასთან.

საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულმა (ე. წ. „ტროიკა“) 1937 წლის 27 ნოემბერს დახვრეტა მიუსაჯა.

დახვრიტეს 28 ნოემბრის ღამეს.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საზოგადოებრივი ურთიერთობა საქართველოში; ბატონ-ყმობის გადავარდნიდან პირველ რევოლუციამდე; 1864-1905. გრიგოლ გიორგაძე. სახელგამი. თბილისი. 1928 წელი.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს აკადემიის არქივი, 1-ლი განყოფილება (ყოფილი საქართველოს სსრ სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #8, საქართველოს სსრ სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განსაკუთრებული სათათბიროს სხდომის ოქმები.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი საქართველოს სსრ სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #8 - საქართველოს სსრ შინსახკომთან არსებული განსაკუთრებული სამეულის (ე.წ. „ტროიკის") სხდომის ოქმები.

მუჭო ლუმენდუ სამარგალოში მოხანდე ყაზაყობა საბჭოეფიში ხეშულობაშო, ისაკი ჟვანია, ზუგდიდი, 1931, წანა (როგორ იბრძოდა სამეგრელოს მშრომელი გლეხკაცობა საბჭოთა ხელისუფლებისათვის, ზუგდიდი, 1931 წელი, მეგრულ ენაზე); საქართველოს გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმი.

ფოტო: ილია ჭავჭავაძის სახელობის საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ციფრული ფოტომატიანე, ლუარსაბ ტოგონიძის კოლექცია.