გრიგოლ სიმონის ძე რცხილაძე დაიბადა 1876 წელს, ტფილისის გუბერნიის, თელავის მაზრის სოფელ შაშიანში, მღვდლის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

1895 წელს დაამთავრა ტფილისის მე-3 გიმნაზია.

1900 წელს დაასრულა პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი. სწავლის დამთავრების შემდეგ დაბრუნდა ტფილისში და მუშაობდა ადვოკატად.

პარალელურად აქტიურად ჩაერთო საზოგადოებრივ საქმიანობაში - თანამშრომლობდა ქართულ პრესასთან, აქვეყნებდა პუბლიცისტურ ნაწარმოებებს, ფელეტონებს და ლიტერატურულ კრიტიკას „ზ-გის“, „ზ-გ-ის“, „ზანგის“, „ზანგი ხიხოს“ და „რანგის“ ფსევდონიმებით.

ამავე პერიოდში შევიდა საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიაში და მისი ერთ-ერთი ლიდერი გახდა. 1906 წელს მან შეიმუშავა პარტიის პროგრამა, რომელიც სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიამ 1907 წელს დაამტკიცა.

1908 წელს თბილისში გრიგოლ რცხილაძის ინიციატივით დაარსდა „ქართული სიტყვაკაზმული მწერლობის საზოგადოება“, რომლის საბჭოს თავმჯდომარედაც აირჩიეს; მისი რედაქტორობით გამოდიოდა ლიტერატურული კრებული „გრდემლი“.

იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი.

1910 წელს გრიგოლ რცხილაძე სოციალისტ-ფედერალისტთა პარტიის სხვა ლიდერებთან ერთად დააპატიმრეს და ათი თვის განმავლობაში მოთავსებული იყო მეტეხის ციხეში.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1919 წელს დანიშნული იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლად მოკავშირეთა არმიის სარდალსა და ოსმალეთის მთავრობასთან.

1917 წლიდან იყო „საუნივერსიტეტო საზოგადოების“ წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის სიით; იყო აგრარული კომისიის წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში. 1922 წლის მაისიდან იყო საქართველოს სოციალისტ-ფედერალისტთა სარევოლუციო პარტიის (მემარჯვენეების) წარმომადგენელი საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტში.

1923 წლიდან მუშაობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში სამოქალაქო სამართლის ლექტორად.

1924 წლის აგვისტოს აჯანყებისას დააპატიმრეს.

1925 წლის 15 ივლისს - 3 აგვისტოს გრიგოლ რცხილაძე სხვა 46 პოლიტპატიმართან ერთად გაასამართლა საქართველოს სსრ უზენაესმა სასამართლომ ე. წ. „პარიტეტული კომიტეტის პროცესზე“ - 1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების ორგანიზების ბრალდებით.

სასამართლომ გაათავისუფლა ბრალდების დაუსაბუთებლობის გამო.

შემდგომ წლებში მუშაობდა იურისკონსულტად.

გარდაიცვალა 1934 წლის 8 ნოემბერს, თბილისში.

დაკრძალეს 12 ნოემბერს, თბილისში, დიდუბის საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საქართველოში ბურჟუაზიულ-დემოკრატიული მოძრაობისა და სოციალისტური რევოლუციის გამარჯვების ისტორიოგრაფია (1917-1921 წწ.), უშანგი სიდამონიძე, „მეცნიერება", თბილისი, 1970 წ.

ბრძოლის ხმა, #50, იანვარი, 1935 წ.; პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმი.