იმნაიშვილი ნიკიფორე ბესარიონის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1888
გარდაცვალების თარიღი : 1937-10-01
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი : „ი. ნ-რე“, „ნ-რე ი-სა“, „ნე-ონი“
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : შუხუთი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : შუხუთი, ქუთაისი, ჰალე, ხაშური, გორი, თბილისი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : სასულიერო
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : პედაგოგი
პოლიტიკური
პარტია : საქართველოს დამოუკიდებელი სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია "სხივი" , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ)
თანამდებობა : რსდმპ ქუთაისის კომიტეტის მდივანი, რსდმპ ქუთაისის ახალგაზრდათა ორგანიზაციის თავმჯდომარე, გორის მუშათა და ჯარისკაცთა გაერთიანებული საბჭოს თავმჯდომარე, რსდმპ გორის კომიტეტის თავმჯდომარე, რსდმპ კავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი,
რეპრესია : 1905, 1906, 1912, 1915, 1921, 1922, 1923, 1931, 1937
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : გაზეთი "ახალი სხივი", თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, საქართველოს სსრ დერმატოლოგიური ინსტიტუტი
ბიოგრაფია

ნიკიფორე ბესარიონის ძე იმნაიშვილი დაიბადა 1888 წელს, ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრის ლანჩხუთის საზოგადოების სოფელ შუხუთში, მღვდლის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

სწავლობდა ქუთაისის რეალურ სასწავლებელში. ამ პერიოდიდან იყო ჩართული ადგილობრივი მარქსისტული წრეების მუშაობაში.

1904 წლიდან იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის „მენშევიკების“ ფრაქციის წევრი.

მონაწილეობა მიიღო რუსეთ-იაპონიის ომის წინააღმდეგ მოწყობილ მოსწავლეთა საპროტესტო აქციაში, რის გამოც დააპატიმრეს და ერთი თვით იჯდა ციხეში.

გათავისუფლების შემდეგ აგრძელებდა პარტიაში მუშაობას: იყო რსდმპ ქუთაისის კომიტეტის მდივანი და ახალგაზრდათა ორგანიზაციის თავმჯდომარე, რის გამოც 1906 წელს მეორედ დააპატიმრეს და სამი თვით იჯდა ციხეში ადმინისტრაციული წესით.

1907 წელს უმაღლესი განათლების მისაღებად გაემგზავრა გერმანიაში. სწავლობდა ჰალეს უნივერსიტეტში, ფილოსოფიის ფაკულტეტეზე; პარალელურად მუშაობდა რსდმპ საზღვარგარეთულ ორგანიზაციებში, თანამშრომლობდა ქართულ პრესაში „ი. ნ-რეს“, „ნ-რე ი-სა“ და „ნე-ონის“ ფსევდონიმებით.

უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ, 1912 წელს, დაბრუნდა საქართველოში და მუშაობა დაიწყო მასწავლებლად მიხაილოვოს (ხაშურის) გიმნაზიაში.

მუშაობდა რკინიგზელთა ადგილობრივ პარტიულ ორგანიზაციაში.

1912 წელს ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველომ დააპატიმრა, მაგრამ ბრალდების დაუსაბუთებლობის გამო მალევე გაათავისუფლა.

კიდევ ერთხელ დააპატიმრეს 1915 წელს.

1917 წლის რევოლუციის შემდეგ იყო გორის მუშათა და ჯარისკაცთა გაერთიანებული საბჭოს (?) თავმჯდომარე და რსდმპ გორის კომიტეტის ხელმძღვანელი; ასევე, რსდმპ კავკასიის საოლქო კომიტეტის წევრი.

1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით. იყო განათლების, საბიბლიოთეკო, საბიუჯეტო-საფინანსო და სარეგლამენტო კომისიების წევრი.

1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სხვა 11 წევრთან ერთად ჩამოაყალიბა ოპოზიციური ჯგუფი „სხივი“, რომელიც აკრიტიკებდა პარტიას იდეური პრინციპების დარღვევის, სახელმწიფო მმართველობის წარუმატებელი კურსისა და პარტიაში შიდა დემოკრატიის შესუსტების გამო. 1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის ორგანიზაციების კონფერენციაზე „სხივის“ ჯგუფს უმრავლესობამ მოსთხოვა დაეცვა პარტიული დისციპლინა და შეეწყვიტა საკუთარი პარტიის ღია კრიტიკა გაზეთ „ახალი სხივის“ ფურცლებზე, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი გაირიცხებოდნენ პარტიიდან. საპასუხოდ, „სხიველთა“ ჯგუფმა, 1921 წლის 11 თებერვლის დამფუძნებელი კრების სხდომაზე საჯაროდ განაცხადეს საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის დატოვების და „დამოუკიდებელი სოციალ-დემოკრატიული პარტია - „სხივის“ შექმნის შესახებ, რომელმაც ცალკე - ოპოზიციური ფრაქცია შეადგინა დამფუძნებელ კრებაში.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის საბჭოთა რუსეთის მიერ ოკუპირების შემდეგ „სხიველები“ დარჩნენ საქართველოში და აგრძელებდნენ საკუთარი გაზეთის „ახალი სხივის“ გამოცემას, რომელიც 1921 წლის ივნისში ბოლშევიკურმა რეჟიმმა დახურა კრიტიკის გამო და ნიკიფორე იმნაიშვილი „სხიველთა“ ჯგუფის ლიდერებთან - კირილე ნინიძესა და მუხრან ხოჭოლავასთან ერთად და მცირე ხნით დაააპატიმრა.

მეორედ დააპატიმრეს 1922 წლის 23 მაისს, 26 მაისისათვის დაგეგმილი დემონსტრაციების წინ პოლიტიკური ლიდერების მასობრივი დაპატიმრებების დროს.

როგორც საბჭოთა ხელისუფლებისადმი მტრულად განწყობილი და მავნე ელემენტი, „იზოლაციის წესით“ იჯდა მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“, სადაც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გართულების გამო (ტუბერკულოზი) თავდებობით გაათავისუფლეს 1922 წლის 6 ოქტომბერს.

გათავისუფლების შემდეგ გაემგზავრა ბათუმში სამკურნალოდ, შემდგომ მცირე ხნით ცხოვრობდა და მუშაობდა მშობლიურ სოფელში და თბილისში დაბრუნდა 1923 წლის ზაფხულში, სადაც მალევე 1923 წლის 29 აგვისტოს დააპატიმრეს კონტრრევოლუციური არალეგალური საქმიანობის ბრალდებით, თუმცა ძიებამ დაკითხვებზე მისგან ინფორმაციის მიღება ვერ შეძლო.

1925 წლის 15 ივლისიდან 3 აგვისტომდე ნიკიფორე იმნაიშვილი (სხვა 46 პოლიტპატიმართან ერთად) გაასამართლა საქართველოს სსრ უზენაესმა სასამართლომ ე. წ. „პარიტეტული კომიტეტის პროცესზე“, 1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების ორგანიზების ბრალდებით.

სასამართლომ ბრალდების დაუსაბუთებლობის გამო იგი პატიმრობიდან გაათავისუფლა.

მესამედ დაპატიმრებული იყო 1931 წელს და ციხეში იჯდა 1932 წლის მაისამდე.

შემდგომ პერიოდში მცირე ხნით მუშაობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, საიდანაც მალევე დაითხოვეს.

ბოლო პერიოდში იყო საქართველოს სსრ დერმატოლოგიური ინსტიტუტის დოცენტი, პედაგოგი.

1937-1938 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს, საქართველოს სსრ შინსახკომის მე-2 განყოფილების უფროსმა, სახელმწიფო უშიშროების ლეიტენანტმა ნაცვლიშვილმა, ნიკიფორე იმნაიშვილის დაპატიმრების დადგენილება მიიღო 1937 წლის 13 ივნისს.

დააპატიმრეს 14 ივნისს, საკუთარ ბინაზე, გლდანის ქუჩის #23-ში.

17 სექტემბერს დაკითხა შინსახკომის უშიშროების განყოფილების მე-4 განყოფილების ოპერატიულ-სამძებრო ნაწილის თანამშრომელმა ლეიტენანტმა თევზაძემ.

დაკითხვისას იმნაიშვილმა კატეგორიულად უარყო წარდგენილი ბრალდებები, რომლებიც დამფუძნებელი კრების სხვა დაპატიმრებული დეპუტატების და სოციალ-დემოკარტიული პარტიის ყოფილი ლიდერების ჩვენებებში იყო დაფიქსირებული და განაცხადა, რომ 1923 წლის შემდეგ არანაირ ანტისაბჭოთა საქმიანობაში არ იყო ჩართული. ითხოვა დაკითხვის გადადება, რათა დაეწერა სპეციალური განცხადება მისთვის წაყენებული ბრალდებების შესახებ.

19 სექტემბერს თევზაძემ განიხილა იმნაიშვლის საქმე და დამატებითი ბრალდება წაუყენა სსკ 58-1ა და 58-8 მუხლებით; 19 სექტემბერსვე მოამზადა საბრალდებო დასკვნა, რომელშიც დააფიქსირა, რომ ბრალდებულთა ჩვენებებით იმნაიშვილი სრულიად იმხილებოდა; იმის მიუხედავად, რომ იმნაიშვილი თავს დამნაშავედ არ ცნობდა, მისი საქმე განსახილველად გაგზავნოდა სსრკ უზენაესი სასამართლოს სამხედრო კოლეგიას 1934 წლის 1-ლი დეკემბრის კანონის მიხედვით განსახილველად.

20 სექტემბერს იმნაიშვილს წარუდგინეს საბრალდებო დასკვნა, რაზედაც მან განაცხადა, რომ ჯერ არ ჰქონდა დასრულებული განცხადება შინაგან საქმეთა კომისრის სახელზე და მიუთითა, რომ ანკეტის შევსებისას გამორჩა იმის დაფიქსირება, რომ იყო დამფუძნებელი კრების წევრი 1919-1921 წლებში.

20 სექტემბრის სამხედრო კოლეგიიის მოსამზადებელი განხილვის შემდეგ, 1 ოქტომბერს სსრკ უზენაესი სასამართლოს სამხედო კოლეგიის გამსვლელმა სესიამ ( მატულევიჩის თავმჯდომარეობით; წევრები - ზარიანოვი და ჟიგური, მდივანი კოსტიუშკო) 18:00 საათზე დაიწყო ნიკიფორე იმნაიშვილის საქმის მოსმენა; მოწმეები არ გამოუძახიათ, ბრალდებულს შუამდგომლობები არ დაუყენებია. იმნაიშვილმა უარყო წაყენებული ბრალდებები და მის წინააღმდეგ მიცემული ჩვენებების შესახებ განაცხადა, რომ ისინი სიმართლეს არ შეესაბამებოდა და მას არ შეეძლო აეხსნა, თუ რატომ მისცეს მსგავსი ჩვენებები იმ პირებმა, რომლებსაც პირადად იცნობდა.

თავმჯდომარემ ძიება დასრულებულად გამოაცხადა და იმნაიშვილს უკანასკნელი სიტყვის თქმის უფლება მისცა; მან მოითხოვა, სასამართლოს მხედველობაში მიეღო, რომ მას ცილი დასწამეს და სიკვდილით არ დაესაჯათ.

18:15 წუთზე სასამართლოს შემადგენლობა თათბირიდან დაბრუნდა და იმნაიშვილს სასიკვდილო განაჩენი გამოუცხადა.

დახვრიტეს იმავე ღამეს.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #22140, საქმე #37929.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, კინო-ფოტო-ფონო დოკუმენტების ცენტრალური სახელმწიფო არქივი.