მკრტიჩ (მიკირტიჩ-მიკირტუმ) კარაპეტიან (კარაპეტის ძე) ვარდოიანცი დაიბადა 1871 წლის 28 მაისს (ძველი სტილით) ერევნის გუბერნიის ქალაქ ალექსანდროპოლში (ამჟამინდელი გიუმრი), მოქალაქის ოჯახში; ეროვნებით სომეხი.

1892 წელს დაამთავრა თბილისის 4-კლასიანი სახელოსნო სასწავლებელის 3 კლასი, ზეინკლის პროფესიით.

მუშაობდა მემანქანედ კავკასიის რკინიგზის მთავარ სახელოსნოებში.

ამ დროიდან ჩაერთო სოციალ-დემოკრატიული წრეების მუშაობაში; 1898 წლიდან იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი.

1902 წლიდან მუშაობდა ბაქოში. 1905 წლიდან იყო რსდმპ „მენშევიკების“ ფრაქციის წევრი.

1905 წელს მონაწილეობდა რევოლუციურ მოძრაობაში ბაქოში, რის გამოც დაპატიმრებული იყო და იხდიდა სასჯელს 1906-1907 წლებში პეტრებურგში, ე. წ. „კრეპოსტში“ და 1910-1911 წლებში - ბაქოში.

მესამედ დააპატიმრეს 1911 წლის 30 სექტემბერს (ძველი სტილით) ბაქოში; ციხიდან გაიქცა და 1911-1913 წლებში არალეგალურად ცხოვრობდა ყარსსა და თბილისში.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ იყო რუსეთის რკინიგზელთა კავშირის ცენტრალური კომიტეტის წევრი.

1917 წელს იყო ტფილისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს წევრი.

1917 წლის დეკემბერში იყო საქართველოს წითელი გვარდიის, შემდგომში სახალხო გვარდიის, ერთ-ერთი დამაარსებელი და ორგანიზატორი; არჩეული იყო სახალხო გვარდიის მთავარი შტაბის წევრად; იყო ჯავშნოსანი მატარებლების რაზმის სარემონტო ჯგუფის ხელმძღვანელი.

1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით.

1921 წლისათვის მუშაობდა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის დეპოს ორგანიზაციაში.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში; მუშაობდა თბილისის ელექტროსადგურში.

საქართველოს ოკუპაციის წლისთავისთვის დაგეგმილი საპროტესტო მანიფესტაციების თავიდან არიდების მიზნით 1922 წლის 10 თებერვლის ღამით პარტიების სხვა ლიდერებთან ერთად დააპატიმრეს.

1922 წლის 1 აპრილს საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიის (ჩეკა) პრეზიდიუმმა კოტრრევოლუციური აგიტაციის ბრალდებით 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა; მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“, იზოლაციის წესით.

1922 წლის ოქტომბერში საქართველოს ჩეკას პრეზიდიუმმა პოლიტპატიმართა დიდ ჯგუფს დაუდგინა მოსკოვში, რსფსრ სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განკარგულებაში გადაგზავნა, მათ რსფსრ-ს საკონცენტრაციო ბანაკებში გადასანაწილებლად, რასაც მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“ მყოფი პოლიტპატიმრების მღელვარება და პროტესტი მოჰყვა: რადგან თავად საბჭოთა რიტორიკით საქართველოს სსრ იყო დამოუკიდებელი საბჭოთა რესპუბლიკა და მისი მოქალაქეების სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე არსებულ ციხეში გადასახლება საბჭოთა კანონებითვე აბსოლუტურ დარღვევად ჩანდა; პოლიტპატიმრების აქტიური პროტესტისა და ციხეში ბარიკადების აგების შემდეგ ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ „კომპრომისად“ მათი საზღვარგარეთ გადასახლება დაადგინა და 1922 წლის 9 ოქტომბერს პოლიტპატიმართა 62-კაციანი ჯგუფი, მათ შორის მკრტიჩ ვარდოიანციც, მოსკოვის გავლით პოლონეთში გააძევა; იქიდან კი გერმანიაში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლის, ლადო ახმეტელის, დახმარებით ისინი გერმანიასა და საფრანგეთში გადანაწილდნენ.

თავდაპირველად ცხოვრობდა ბერლინში; 1923 წლის ოქტომბერში კი საცხოვრებლად გადავიდა პარიზში.

აგრძელებდა მუშაობას საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის პარიზის ორგანიზაციაში; 1932 წლისათვის მუშაობდა რენოს ქარხანაში მუშად.

გარდაიცვალა 1955 წლის 6 დეკემბერს პარიზთან ახლოს.

10 დეკემბერს დაკრძალეს ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #2117, ანაწერი #1, საქმე #358, გვ. 11; ფონდი #153, ანაწერი #3 - ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.

ჩვენი დროშა, # 21, დეკემბერი, 1955 წ. გვ. 40 - 42; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს საისტორიო ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.