გიორგაძე გრიგოლ ტიმოთეს ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1879-11-20
გარდაცვალების თარიღი : 1937-11-17
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი :
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : უხუთი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : ალმათი, ყაზახეთი
საცხოვრებელი ადგილი : ქუთაისი, ტარტუ, თბილისი, ბათუმი, მოსკოვი, იაროსლავლი, ალმათი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : მოქალაქე
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : იურისტი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია , საქართველოს დამოუკიდებელი სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია "სხივი"
თანამდებობა : ქუთაისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს თავმჯდომარე, ქუთაისის გუბერნიის კომისარი, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, ამიერკავკასიის სეიმის დეპუტატი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო მინისტრი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი, საქართველოს მთავრობის საგანგებო რწმუნებული ბათუმში,
რეპრესია : 1909, 1913, 1914, 1921, 1922, 1924, 1930, 1937
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : გაზეთი "ფონი", საქართველოს ცენტრალური კოოპერაციული კავშირი,
ბიოგრაფია

გრიგოლ ტიმოთეს ძე გიორგაძე დაიბადა 1879 წლის 20 ნოემბერს (ძველი სტილით) ქუთაისის გუბერნიის ქუთაისის მაზრის სოფელ უხუთში; „შთამომავლობითი მოქალაქის“ ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

დაამთავრა ქუთაისის სასულიერო სემინარია.

სწავლობდა ხარკოვის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე, საიდანაც გადავიდა იურიევის (ტარტუს, დორპატის) უნივერსიტეტში; მონაწილეობდა დორპატის სტუდენტურ მოძრაობაში.

სწავლის დასრულების შემდეგ დაბრუნდა ქუთაისში და მუშაობდა ადვოკატად.

იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ქუთაისის ორგანიზაციის წევრი.

1909 წლიდან გამოსცემდა ყოველკვირეულ გაზეთს „ფონი“. ამავე წელს პირველად დააპატიმრეს სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წევრობის გამო.

მეორედ დააპატიმრეს 1913 წლის 10 დეკემბერს (ძველი სტილით) მთავრობის საწინააღმდეგო სტატიის დაწერის გამო; სასამართლომ 3 თვით პატიმრობა მიუსაჯა. სასჯელი ქუთაისშივე მოიხადა; კიდევ ორჯერ იყო დაპატიმრებული თითო თვით.

1914 წელს, როგორც პოლიტიკურად არასაიმედოს, ქუთაისის გუბერნიიდან გადასახლება გადაუწყვიტეს.

ნაფიცი ვექილის ხარისხი მიენიჭა 1917 წელს, რუსეთის რევოლუციის შემდეგ; მანამდე, მეფის ხელისუფლების დროს მას არ მისცეს ხარისხის მიღების საშუალება.

1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ იყო ქუთაისის მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს თავმჯდომარე, ქუთაისის გუბერნიის კომისარი.

1917 წელს წარდგენილი იყო რუსეთის დამფუძნებელი კრების არჩევნებზე დეპუტატად რსდმპ-ის სიით.

1917 წლის ნოემბრიდან აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის თებერვლიდან იყო ამიერკავკასიის სეიმის წევრი.

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1918-1919 წლებში მუშაობდა სამხედრო მინისტრის თანამდებობაზე.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით; იყო იურიდიული კომისიის თავმჯდომარე, შემდგომ თავმჯდომარის ამხანაგი; საბიუჯეტო-საფინანსო, სამხედრო, ტექნიკური და საპროპაგანდო კომისიების წევრი.

პარალელურად მუშაობდა საქართველოს ცენტრალურ კოოპერაციულ კავშირში („ცეკავშირი“).

1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სხვა 11 წევრთან ერთად ჩამოაყალიბა ოპოზიციური ჯგუფი „სხივი“, რომელიც აკრიტიკებდა პარტიას იდეური პრინციპების დარღვევის, სახელმწიფო მმართველობის წარუმატებელი კურსისა და პარტიაში შიდა დემოკრატიის შესუსტების გამო. 1921 წლის იანვარში საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის ორგანიზაციების კონფერენციაზე „სხივის“ ჯგუფს უმრავლესობამ მოსთხოვა, დაეცვა პარტიული დისციპლინა და შეეწყვიტა საკუთარი პარტიის ღია კრიტიკა გაზეთ „ახალი სხივის“ ფურცლებზე, წინააღმდეგ შემთხვევაში ისინი გაირიცხებოდნენ პარტიიდან. საპასუხოდ „სხიველთა“ ჯგუფმა 1921 წლის 11 თებერვლის დამფუძნებელი კრების სხდომაზე საჯაროდ განაცხადეს საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის დატოვებისა და „დამოუკიდებელი სოციალ-დემოკრატიული პარტიის - „სხივის“ შექმნის შესახებ, რომელმაც ცალკე ოპოზიციური ფრაქცია შეადგინა დამფუძნებელ კრებაში.

1921 წელს საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირებისას დაინიშნა მთავრობის საგანგებო რწმუნებულად ბათუმში; ოკუპაციის შემდეგ დარჩა საქართველოში.

ოკუპაციის პირველსავე თვეებში, 1921 წლის 13 ივლისს ბათუმიდან დაბრუნებისას დააპატიმრეს, თუმცა ბრალდების - ანტისაბჭოთა აგიტაციის - დასაბუთება ვერ შეძლეს და იმავე წლის აგვისტოში გაათავისუფლეს.

1922 წლის 10 თებერვლის ღამით, პარტიის სხვა ლიდერებთან ერთად, საქართველოს ოკუპაციის წლისთავისათვის დაგეგმილი საპროტესტო მანიფესტაციების თავიდან არიდების მიზნით ხელმორედ დააპატიმრეს თბილისში; მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“, იზოლაციის წესით.

ციხიდან 1922 წლის ზაფხულის ბოლოს ავადმყოფობის გამო გაათავისუფლეს.

1921 წლიდან პარტია „სხივის“ წარმომადგელის სტატუსით გრიგოლ გიორგაძე ჩართული იყო პარტიათა მოლაპარაკებების პროცესში შეთანხმების მიღწევისა და ძალთა კოორდინაციისათვის ბოლშევიკური საოკუპაციო რეჟიმის წინააღმდეგ საბრძოლველად.

1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების დროს გრიგოლ გიორგაძე კვლავ დაპატიმრებული იყო და თბილისის ციხის საავადმყოფოში იწვა, რის გამოც დახვრეტას გადაურჩა.

გრიგოლ გიორგაძე 1925 წლის 15 ივლისიდან 3 აგვისტომდე, სხვა 46 პოლიტპატიმართან ერთად, გაასამართლა საქართველოს სსრ უზენაესმა სასამართლომ ე. წ. „პარიტეტული კომიტეტის პროცესზე“ - 1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების ორგანიზების ბრალდებით, თუმცა ბრალდების დაუსაბუთებლობის გამო პასუხისმგებლობისაგან გაათავისუფლა.

შემდგომ წლებში ცხოვრობდა და მუშაობდა თბილისში საქართველოს სსრ სახალხო მეურნეობის უმაღლესი საბჭოს „პრომსტროიტრესტის“ იურისკონსულტად - მოამზადა მნიშვნელოვანი ნაშრომები საქართველოში სოციალისტური მოძრაობისა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროცესების ისტორიის შესახებ.

საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის არალეგალურ ცეკაში მუშაობის ეჭვით გრიგოლ გიორგაძე კვლავ დააპატიმრეს 1930 წლის 2 აგვისტოს. 1931 წლის 17 მარტს გადაგზავნეს მოსკოვში, სსრკ გაერთიანებული სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განკარგულებაში. იჯდა მოსკოვში, „ბუტირკაში“, სადანაც 31 მარტს იაროსლავლის პოლიტიზოლატორში გადაგზავნეს.

1933 წლის 27 აგვისტოს გადაგზავნეს ალმა-ათის ციხეში, საიდანაც 29 აგვისტოს გაათავისუფლეს და იქვე დატოვეს გადასახლებაში, იქ ცხოვრობდა მეუღლესთან ერთად და აგრძელებდა მუშაობას საქართველოში სოციალისტური მოძრაობის ისტორიის („თვითმპყრობელობა და რევოლუცია“) მეორე ტომზე.

1937-38 წლების დიდი საბჭოთა ტერორის დროს გრიგოლ გიორგაძე დააპატიმრეს ალმა-ათაში, 1937 წლის 5 თებერვალს. შინსახკომის ალმა-ათის სამმართველოსთან არსებულმა განსაკუთრებულმა სამეულმა (ე. წ. „ტროიკა“) გრიგოლ გიორგაძეს 1937 წლის 17 ოქტომბერს დახვრეტა მიუსაჯა.

რეაბილიტრებულია საქართველოს სსრ უზენაესი სასამართლოს მიერ 1960 წლის 22 ივნისს და ყაზახეთის სსრ უზენაესი სასამართლოს მიერ 1971 წლის 28 სექტემბერს.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #107, გვ. 55; საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #2117, ანაწერი #1, საქმე #318, გვ. 22; ფონდი #153, ანაწერი #3, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #2257.

საზოგადოებრივი არქივი, „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია", ლევან ლევანის ძე გიორგაძის კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს საისტორიო ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.