- არქივი
- >
- კოლექციები
- >
- ლევან ბრეგაძის არქივი
- >
- აკაკი ბაქრაძის შემაჯამებელი სიტყვა სატელევიზო დისკუსიაში
აღწერა : აკაკი ბაქრაძის სიტყვა, წარმოთქმული თემურ ჩხეიძის სპექტაკლის „ჯაყოს ხიზნების“ სატელევიზიო განხილვისას.
ტექსტი :
...სინამდვილესთან და აწმყოსთან. მაშასადამე, დამოკიდებულება მწერლისა პერსონაჟის [თეიმურაზ ხევისთავის] მიმართ უკიდურესად უარყოფითია და ამ მწერლის პათოსი მდგომარეობს იმაში, რომ მაქსიმალურად დაამციროს ეს კაცი, მისი დაცემის მაქსიმუმი გვაჩვენოს, რომ ამან ჩვენ მკითხველი საზოგადოება აღგვაშფოთოს... და რა მოყვება შედეგად აი ამგვარ უქნარა ადამიანების, ვთქვათ, ცარიელ ფრაზეოლოგიასა და ცარიელ ლაპარაკს?! მოყვება ის, რომ ბნელი ძალა დაეუფლება საზოგადოებრივ ცხოვრებას, აი, ისეთი ბნელი ძალა, როგორადაც წარმოდგენილია ჯაყო ჯივაშვილის სახით.
რევოლუცია ძალებს ათავისუფლებსა და რევოლუციას მოაქვს, რა თქმა უნდა, განახლება, მაგრამ რევოლუციას აქვს თავისი გარკვეული უარყოფითი მხარეც, როდესაც ის მარტო დადებით ძალებს არ ათავისუფლებს, ის ზოგჯერ უარყოფით ძალასაც ათავისუფლებს და თუ იმ უარყოფით ძალას ის დადებითი ძალა წინ არ აღუდგა, მაშინ შესაძლებელია მოხდეს ისე, რომ ის, რაც პროგრესის სახელით მოხდა, ხელში ჩაიგდოს ბნელმა ძალამ. აი, ამგვარი რაღაც პროცესი მოხდა, როდესაც ჯაყო ჯივაშვილმა დროებით ხელში ჩაიგდო კონკრეტულად, ვთქვათ, ერთი რომელიმე სოფელი - ნაშინდარი, მაგრამ რა თქმა უნდა, მიხეილ ჯავახიშვილისათვის ნაშინდარი არ არის ერთი კონკრეტული სოფელი, ნაშინდარი არის გარკვეული საზოგადოება, სადაც არ არის გამოჩენილი ის მაქსიმალური სიმტკიცე, რაც აუცილებელია იმისათვის, რომ ბნელი ძალა ვერ დაეუფლოს ადამიანთა ცხოვრებასა და ბნელმა ძალამ ვერ წარმართოს ადამიანთა ცხოვრება. თქვენ კარგად გახსოვთ ფრაზა, როდესაც ჯაყო ჯივაშვილი ყვირის, რომ მე ყველაფერი ეს რევოლუციამ მომცაო. თქვენ ხედავთ, ბნელი ძალა როგორ ეტმასნება პროგრესს, როგორ ეტმასნება რევოლუციას, როგორ უნდა, მან წილი დაიდოს იმაში, რაც მას არ ეკუთვნის და სხვისი მიითვისოს. აი ამიტომ აუცილებელია, რომ მხილებული იქნას ყველა გამოვლენა ყოველგვარი ჯაყოობის, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ჯაყოიზმის. იმიტომ, რომ ჯაყოიზმი არ არი მარტო დროებითი მოვლენა და დაკავშირებული მხოლოდ გარკვეულ სოციალურ პირობებთან, ჯაყოიზმი ყველა, ყველა კონკრეტულ სიტუაციაში ვლინდება, როგორც კი მოდუნდება ადამიანთა ფხიზელი თვალი, როგორც კი მოდუნდება კეთილის ფხიზელი თვალი.
აქ ითქვა უკვე და მე გავიმეორებ ამას, რომ ჯაყო მაშინაც იყო - 20-იან წლებში, 30-იან წლებში, დღესაც არის, მომავალშიაც იქნება და ყოველთვის იქნება ეს ძალიან საშიში, ძალიან დიდად მოსარიდებელი ძალა, თუ, რა თქმა უნდა, მის მიმართ პრინციპული დამოკიდებულება არ გამოიჩინა საზოგადოებამ და ისეთივე სიმტკიცე არ გამოიჩინა, როგორსაც ჯაყოები... და ჯაყოები იჩენენ იმ შემთხვევაში, როდესაც მათ საკუთარის დასაკუთრება სურთ. თქვენ იმასაც ხედავთ ეკრანზეც და წიგნშიც, როგორ მოიკატუნა მან თავი, როგორ მოისაწყლა მაშინ, როდესაც მტკიცე ძალას წააწყდა, როგორ შეეცადა, რომ აი, იმ ძალას ის მიტმასნებოდა და შეეცოდებინა თავი, მაგრამ საკმარისია, რომ ხელში ძალაუფლება ჩაიგდოს, რომ ყოველგვარი კეთილშობილება ავიწყდება და ყველაფერის ხელში ჩაგდება და შეჭმა უნდა, ამიტომაც ძალიან დიდი და საძაგელი მოვლენა არის ჯაყოობა და რაკი საძაგელი მოვლენაა და ყველა კონკრეტულ სიტუაციაში შეიძლება მან იჩინოს თავი...აი, ამ სახეში ჩადებული აზრობრივი შინაარსი უაღრესად აქტუალური გახლავთ, უაღრესად საჭირო და უაღრესად საყურადღებო დღევანდელი მაყურებლისათვისა და ჩვენ სწორედ, აი, ამას უნდა გავუსვათ ხაზი.
როდესაც ამ ფილმს ვიხილავთ ჩვენ, აი, ეს ორი მხარეა ის ძირითადი ნაწილი ფილმისა, რასაც არსებითი ყურადღება უნდა მიექცეს, ისე, როგორც როცა ამ რომანს ვკითხულობთ.
კიდევ ერთ გარემოებას მინდა მე ხაზი გავუსვა, რომელიც, სამწუხაროდ, ფილმში არ არის ხაზგასმული, მაგრამ რომანის ავტორს ძალიან სერიოზულად აქვს ამისთვის ხაზი გასმული. ეს გახლავთ ის ამბავი, რომ მარგოსა და თეიმურაზ ხევისთავის კავშირისაგან ბავშვი არ დაიბადა. ე. ი. ადამიანთა იმ კავშირისაგან, რომელსაც ნებისყოფა და ძალა არა აქვს, მომავალი არ იბადება. მაგრამ იმ კავშირისაგან, რომელსაც ძალა და ნებისყოფა აქვს, იბადება მომავალი - ჯაყო ჯივაშვილისა და მარგო ყაფლანიშვილის ურთიერთკავშირის შედეგად დაიბადა ბავშვი, მაგრამ საქმე ის არის, რომ დაიბადა ბოროტება და სწორედ, კეთილშობილების ძალა ის არის, რომ აი, ეს ბოროტება არ უნდა დაუშვა და არ უნდა დაბადო. აი, ეს უნდა ვუთხრათ ჩვენ ჩვენს მაყურებელს, ჩვენ მკითხველ საზოგადოებას, ჩვენს ბავშვებს, რომ მიხეილ ჯავახიშვილი სვამს საკითხს იმის შესახებ, რომ კეთილი ძალა ყოველთვის უნდა იყოს აქტიური, ყოველგვარი პასიური სიკეთე ბოროტების ხელისშეწყობაა. ამიტომაა თეიმურაზ ხევისთავი ჯაყოს მტერი კი არა, ჯაყოს მოკავშირე, ამიტომ სძულს თეიმურაზ ხევისთავი მარგოს. იმიტომ, რომ მარგო ის ძალაა, ის მხატვრული სახეა, რომელსაც უნდა გაფრთხილებოდა თეიმურაზ ხევისთავი. მარგო სრულიად არ არის კონკრეტული მხატვრული პერსონაჟი და პიროვნება, და როდესაც ჩვენ, ვთქვათ, ვაიგივებთ მას ქართველი ქალის სახესთან, მე მგონი, სერიოზული შეცდომა მოგვდის, იმიტო, რო მარგო სახე-იდეა გახლავთა და არა, ვთქვათ, ყოფითი რომანის პერსონაჟი, სადაც იხატება ამა თუ იმ ზუსტი... სახე, ამა თუ იმ საზოგადოების წარმომადგენელის ამა თუ იმ ერის წარმომადგენელისა და ასე შემდეგ. ის სახე იდეაა, მას სჭირდება ის, როგორც იდეა, ავტორსაცა, და რა თქმა უნდა, ბუნებრივია, ფილმის რეჟისორსაც. სახე იდეა რისი?! იმისა, რომ არსებობს რაღაც გარკვეული მოვლენა, თუ გნებავთ დავარქვათ ამას ჩვენ საზოგადოებრივი ცხოვრება. დავარქვათ, თუ გინდა, სიცოცხლის საფუძველი, იმიტო, რო მარგო ქალია, მაშასადამე, სიცოცხლის საფუძველია, საწყისია სიცოცხლისა და იმ საწყისს თუ არ მოუარე, თუ არ უპატრონე, თუ ყურადღება არ მიაქციე, მაშინ იგი გადაიქცევა უხეში ძალის მონად და ეს უხეში ძალა წარმოშობს უხეშ ძალას, რომელიც ყველაფერს დაეუფლება და ყველაფერს არარად აქცევს. აი, ამაში არის საქმე და ჩვენ ამას უნდა გავუსვათ ხაზი, კიდევ ვიმეორებ, და როდესაც ამგვარად იდგება საკითხი, როდესაც ჩვენ ვხედავთ, რა მდგომარეობამდე შეიძლება მიიყვანოს ადამიანი უხეში ძალის ბატონობამ, მაშინ აუცილებელია ნაჩვენები იქნას მისი მაქსიმალური დამცირება.
მაქსიმალური დამცირება გამოიხატება სწორედ იმ ეროტიულ სცენებში, რომელსაც ჩვენ ვუყურებთ. კვლავ ვიმეორებ, ეს არის სატირული ნაწარმოები. ყველა დროის სატირაში, ყველა ეპოქის სატირაში, ყველა ხალხის სატირაში ყოველგვარი ეროტიული სცენა გამოყენებულია როგორც ძალადობის მახინჯი ფორმის გამოვლენა. აი, აქაც სწორედ აი ეს ძალადობის მახინჯი ფორმაა ამითი გამოვლენილი და როდესაც, ვთქვათ, იმას ჩვენ შევამსუბუქებთ, როდესაც ჩვენ მას შევეცდებით ნიღაბი ავაფაროთ, ანდა სხვადასხვა მხატვრული საშუალებებით ვაჩვენოთ, ჩვენ ვერ მივიღებთ იმ ემოციურ დატვირთვასა და იმ ემოციურ აღგზნებას, რომელიც აუცილებელია და სწორედ ამ ფილმში, მე წეღან რო მოგახსენეთ, რომ გამარჯვებულია ავტორი-მეთქი, იმიტო მოგახსენეთ, რო აი, ის აღშფოთება, რომელსაც ორივე მხარე გამოხატავს ამ შემთხვევაში - ისიც, ვინც ამ ეროტიულ სცენას უარყოფითად ეკიდება და ისიც, ვინც დადებითად, სწორედ, არის ის აზრობრივი შინაარსი, ის ემოციური განწყობა, რომელიც უსათუოდ უნდა დაიბადოს მხატვრული ნაწარმოების კითხვის დროს. თქვენ კარგად მოგეხსნებათ, რომ მხატვრულ ნაწარმოებს შეუძლია მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენი ემოციური წარმართვა რაღაცის სასარგებლოდ ან რაღაცის საწინააღმდეგოდ. არცერთი აქ მყოფთაგანი არ არის კმაყოფილი აი ამ ეროტიული სცენით და ყველა მათგანში იწვევს, ერთში - გულისტკივილს, მეორეში - აღშფოთებას. და ეს არის ამოცანა სწორედ. ვთქვათ, გულისტკივილს იწვევს იმათში, ვინც ცდილობს, მარგოს მძიმე მდგომარეობა გაამართლოს, აღშფოთებას იწვევს იმათში, ვინც ცდილობს, მარგოსაგან მეტი აქტიურობა მოითხოვოს. და ეს, ამ შემთხვევაში, დამოკიდებულების თვალსაზრისით, ერთიც სწორად მიმაჩნია და მეორეც. მხოლოდ, როგორც ჩანს, ჩვენ ზუსტად ვერ გამოვთქვამთ ჩვენს დამოკიდებულებასა და აი, ამგვარი შეჯახების დროს აქცენტები გადაგვაქვს სხვა მიმართულებითა და არა იმ აზრობრივ შინაარსში, რომელიც ნაწარმოებში დევს.
აქ კარგად ითქვა და მე ვიზიარებ ამასა და უნდა მოგახსენოთ ისიც, რომ, რატომ მიაჩნია მიხეილ ჯავახიშვილს ძალადობის გაბატონება ყველაზე საშინელ მოვლენათა და რატომ არის ის ამისი წინააღმდეგი. იმიტომ, რომ ძალადობა არის საშინელება არა მხოლოდ იმით, რომ კონკრეტულ სიტუაციაში გამოვლინდება ბოროტი, არამედ ძალადობა ცუდია იმის გამო, რომ ზოგჯერ ადამიანი ამ ძალადობას ეჩვევა და ვერც კი გრძნობს, რომ მასზე ძალა იხმარეს. ვერც კი გრძნობს, რომ ის დამცირებული და დამონებულია, ისე შეეჩვია ძალდატანებას, რომ მისი მოკავშირე გახდა და მან ყველაზე მთავარი თვისება ადამიანისა - იყოს თავისუფალი, იყოს, ვთქვათ, თავისი ნებისყოფის ბატონ-პატრონი, თვითონ გამოავლინოს თავისი დამოკიდებულება სინამდვილისა და მოვლენის მიმართ, ამის უნარი მას უკვე აღარა აქვს. და, აი, ეს პროცესი, სწორედ, მარგოსთან... სახეში გახლავთ გამოვლენილი და მარგოს მიმართ როგორც ჯაყოს, ისე თეიმურაზ ხევისთავის დამოკიდებულებაში და ის სამი ეტაპი, რომელიც აქ ახსენეს, მე მგონია, ზუსტია.
თქვენ, ყველა კითხულობთ გაზეთებს, ყველა შესანიშნავად ხართ გარკვეული იმ საკითხებში, რომელიც ჩვენს წინაშეა დასმული და უპირველესი ამოცანა, რომელიც დღეს ჩვენს წინაშე არის დასმული, სწორედ, გახლავთ აქტიური ბრძოლა კეთილისათვის. თუ ჩვენ ამ კეთილისათვის პასიურად ვიბრძოლებთ, ჩავვარდებით მარგოსა და თეიმურაზ ხევისთავის მდგომარეობაში და ჯაყოები გაბატონდებიან. თუ ჩვენ აქტიურად ვიბრძოლებთ, არც თეიმურაზ ხევისთავის მდგომარეობაში ჩავვარდებით, არც მარგოს მდგომარეობაში ჩავვარდებით და ვერავითარი ჯაყოები ვერავითარ ბატონობას ვერ მოახერხებენ. აი, ეს არის მთელი პათოსი ამ ნაწარმოებისა და ამდენად არის ის აქტუალური, ამიტომაც უნდა ვასწავლოთ იგი სკოლაშიც, ფილმადაც უნდა ვაჩვენოთ, საზოგადოებასაც უნდა ველაპარაკოთ, პრესაშიაც უნდა ვილაპარაკოთ ამის შესახებ და ამგვარი განხილვებიც უნდა მოვაწყოთ, მაგრამ აი, ამგვარ განხილვებს, ჩემი აზრით, მაშინ ექნება მხოლოდ მნიშვნელობა და აზრი, როდესაც ჯერ ამოვიცნობთ მთელ იმ იდეურ არსენალს, რომელიც მხატვრულ ნაწარმოებშია ჩადებული, და შემდეგ შევეცდებით, ვთქვათ, ავხსნათ, რატომ და რისთვის არის ესა თუ ის მხატვრული საშუალება გამოყენებული.
ამიტომ, მე მიმაჩნია, რომ ძალიან სასარგებლო იყო ეს განხილვა, მიუხედავად იმ სიცხარისა, რომელიც ჩვენ აქ გამოვიჩინეთ და იმ ჩვენი ქართული ჩვეულებისა, რომელსაც ერთმანეთს ლაპარაკს არ ვაცლით და არცერთი აზრის მოსმენა ბოლომდე არ გვინდა, როცა წინასწარ ვიცით, ვინ რას იტყვის. მე მგონია, ჩვენ უნდა ვისწავლოთ ერთმანეთის აზრის მოსმენა, რარიგ ცუდი მოსასმენი არ უნდა იყოს ეს აზრი, მაგრამ დასკვნა კი ყოველთვის განსჯის შედეგად უნდა გამოვიტანოთა და ნუ გავაკეთებთ ისე, რომ თითქოს ჩვენ, ვთქვათ, ერთი მხარე უფრო მტკიცედ ვიცავთ ჩვენს ეროვნულ ღირსებას, ვიდრე მეორე მხარე.
აი, ის, რაც მე მინდოდა დღეს მეთქვა ჩვენი აქ დამსწრე საზოგადოებისთვის, ისე მკითხველებისა და მაყურებლებისათვის ამ ფილმთან და ამ რომანთან დაკავშირებითა და დიდად მოხარული ვიქნები, თუ ტელევიზია მოახერხებს ამ ჩვენი გრძელი, ოთხსაათიანი საუბრის ერთ საათში ჩატევასა და საზოგადოებისთვის ჩვენებას, რადგან ოთხსაათიან გადაცემას ჩვენ არავინ დაგვითმობს.
...სინამდვილესთან და აწმყოსთან. მაშასადამე, დამოკიდებულება მწერლისა პერსონაჟის [თეიმურაზ ხევისთავის] მიმართ უკიდურესად უარყოფითია და ამ მწერლის პათოსი მდგომარეობს იმაში, რომ მაქსიმალურად დაამციროს ეს კაცი, მისი დაცემის მაქსიმუმი გვაჩვენოს, რომ ამან ჩვენ მკითხველი საზოგადოება აღგვაშფოთოს... და რა მოყვება შედეგად აი ამგვარ უქნარა ადამიანების, ვთქვათ, ცარიელ ფრაზეოლოგიასა და ცარიელ ლაპარაკს?! მოყვება ის, რომ ბნელი ძალა დაეუფლება საზოგადოებრივ ცხოვრებას, აი, ისეთი ბნელი ძალა, როგორადაც წარმოდგენილია ჯაყო ჯივაშვილის სახით.
რევოლუცია ძალებს ათავისუფლებსა და რევოლუციას მოაქვს, რა თქმა უნდა, განახლება, მაგრამ რევოლუციას აქვს თავისი გარკვეული უარყოფითი მხარეც, როდესაც ის მარტო დადებით ძალებს არ ათავისუფლებს, ის ზოგჯერ უარყოფით ძალასაც ათავისუფლებს და თუ იმ უარყოფით ძალას ის დადებითი ძალა წინ არ აღუდგა, მაშინ შესაძლებელია მოხდეს ისე, რომ ის, რაც პროგრესის სახელით მოხდა, ხელში ჩაიგდოს ბნელმა ძალამ. აი, ამგვარი რაღაც პროცესი მოხდა, როდესაც ჯაყო ჯივაშვილმა დროებით ხელში ჩაიგდო კონკრეტულად, ვთქვათ, ერთი რომელიმე სოფელი - ნაშინდარი, მაგრამ რა თქმა უნდა, მიხეილ ჯავახიშვილისათვის ნაშინდარი არ არის ერთი კონკრეტული სოფელი, ნაშინდარი არის გარკვეული საზოგადოება, სადაც არ არის გამოჩენილი ის მაქსიმალური სიმტკიცე, რაც აუცილებელია იმისათვის, რომ ბნელი ძალა ვერ დაეუფლოს ადამიანთა ცხოვრებასა და ბნელმა ძალამ ვერ წარმართოს ადამიანთა ცხოვრება. თქვენ კარგად გახსოვთ ფრაზა, როდესაც ჯაყო ჯივაშვილი ყვირის, რომ მე ყველაფერი ეს რევოლუციამ მომცაო. თქვენ ხედავთ, ბნელი ძალა როგორ ეტმასნება პროგრესს, როგორ ეტმასნება რევოლუციას, როგორ უნდა, მან წილი დაიდოს იმაში, რაც მას არ ეკუთვნის და სხვისი მიითვისოს. აი ამიტომ აუცილებელია, რომ მხილებული იქნას ყველა გამოვლენა ყოველგვარი ჯაყოობის, თუ შეიძლება ასე ითქვას, ჯაყოიზმის. იმიტომ, რომ ჯაყოიზმი არ არი მარტო დროებითი მოვლენა და დაკავშირებული მხოლოდ გარკვეულ სოციალურ პირობებთან, ჯაყოიზმი ყველა, ყველა კონკრეტულ სიტუაციაში ვლინდება, როგორც კი მოდუნდება ადამიანთა ფხიზელი თვალი, როგორც კი მოდუნდება კეთილის ფხიზელი თვალი.
აქ ითქვა უკვე და მე გავიმეორებ ამას, რომ ჯაყო მაშინაც იყო - 20-იან წლებში, 30-იან წლებში, დღესაც არის, მომავალშიაც იქნება და ყოველთვის იქნება ეს ძალიან საშიში, ძალიან დიდად მოსარიდებელი ძალა, თუ, რა თქმა უნდა, მის მიმართ პრინციპული დამოკიდებულება არ გამოიჩინა საზოგადოებამ და ისეთივე სიმტკიცე არ გამოიჩინა, როგორსაც ჯაყოები... და ჯაყოები იჩენენ იმ შემთხვევაში, როდესაც მათ საკუთარის დასაკუთრება სურთ. თქვენ იმასაც ხედავთ ეკრანზეც და წიგნშიც, როგორ მოიკატუნა მან თავი, როგორ მოისაწყლა მაშინ, როდესაც მტკიცე ძალას წააწყდა, როგორ შეეცადა, რომ აი, იმ ძალას ის მიტმასნებოდა და შეეცოდებინა თავი, მაგრამ საკმარისია, რომ ხელში ძალაუფლება ჩაიგდოს, რომ ყოველგვარი კეთილშობილება ავიწყდება და ყველაფერის ხელში ჩაგდება და შეჭმა უნდა, ამიტომაც ძალიან დიდი და საძაგელი მოვლენა არის ჯაყოობა და რაკი საძაგელი მოვლენაა და ყველა კონკრეტულ სიტუაციაში შეიძლება მან იჩინოს თავი...აი, ამ სახეში ჩადებული აზრობრივი შინაარსი უაღრესად აქტუალური გახლავთ, უაღრესად საჭირო და უაღრესად საყურადღებო დღევანდელი მაყურებლისათვისა და ჩვენ სწორედ, აი, ამას უნდა გავუსვათ ხაზი.
როდესაც ამ ფილმს ვიხილავთ ჩვენ, აი, ეს ორი მხარეა ის ძირითადი ნაწილი ფილმისა, რასაც არსებითი ყურადღება უნდა მიექცეს, ისე, როგორც როცა ამ რომანს ვკითხულობთ.
კიდევ ერთ გარემოებას მინდა მე ხაზი გავუსვა, რომელიც, სამწუხაროდ, ფილმში არ არის ხაზგასმული, მაგრამ რომანის ავტორს ძალიან სერიოზულად აქვს ამისთვის ხაზი გასმული. ეს გახლავთ ის ამბავი, რომ მარგოსა და თეიმურაზ ხევისთავის კავშირისაგან ბავშვი არ დაიბადა. ე. ი. ადამიანთა იმ კავშირისაგან, რომელსაც ნებისყოფა და ძალა არა აქვს, მომავალი არ იბადება. მაგრამ იმ კავშირისაგან, რომელსაც ძალა და ნებისყოფა აქვს, იბადება მომავალი - ჯაყო ჯივაშვილისა და მარგო ყაფლანიშვილის ურთიერთკავშირის შედეგად დაიბადა ბავშვი, მაგრამ საქმე ის არის, რომ დაიბადა ბოროტება და სწორედ, კეთილშობილების ძალა ის არის, რომ აი, ეს ბოროტება არ უნდა დაუშვა და არ უნდა დაბადო. აი, ეს უნდა ვუთხრათ ჩვენ ჩვენს მაყურებელს, ჩვენ მკითხველ საზოგადოებას, ჩვენს ბავშვებს, რომ მიხეილ ჯავახიშვილი სვამს საკითხს იმის შესახებ, რომ კეთილი ძალა ყოველთვის უნდა იყოს აქტიური, ყოველგვარი პასიური სიკეთე ბოროტების ხელისშეწყობაა. ამიტომაა თეიმურაზ ხევისთავი ჯაყოს მტერი კი არა, ჯაყოს მოკავშირე, ამიტომ სძულს თეიმურაზ ხევისთავი მარგოს. იმიტომ, რომ მარგო ის ძალაა, ის მხატვრული სახეა, რომელსაც უნდა გაფრთხილებოდა თეიმურაზ ხევისთავი. მარგო სრულიად არ არის კონკრეტული მხატვრული პერსონაჟი და პიროვნება, და როდესაც ჩვენ, ვთქვათ, ვაიგივებთ მას ქართველი ქალის სახესთან, მე მგონი, სერიოზული შეცდომა მოგვდის, იმიტო, რო მარგო სახე-იდეა გახლავთა და არა, ვთქვათ, ყოფითი რომანის პერსონაჟი, სადაც იხატება ამა თუ იმ ზუსტი... სახე, ამა თუ იმ საზოგადოების წარმომადგენელის ამა თუ იმ ერის წარმომადგენელისა და ასე შემდეგ. ის სახე იდეაა, მას სჭირდება ის, როგორც იდეა, ავტორსაცა, და რა თქმა უნდა, ბუნებრივია, ფილმის რეჟისორსაც. სახე იდეა რისი?! იმისა, რომ არსებობს რაღაც გარკვეული მოვლენა, თუ გნებავთ დავარქვათ ამას ჩვენ საზოგადოებრივი ცხოვრება. დავარქვათ, თუ გინდა, სიცოცხლის საფუძველი, იმიტო, რო მარგო ქალია, მაშასადამე, სიცოცხლის საფუძველია, საწყისია სიცოცხლისა და იმ საწყისს თუ არ მოუარე, თუ არ უპატრონე, თუ ყურადღება არ მიაქციე, მაშინ იგი გადაიქცევა უხეში ძალის მონად და ეს უხეში ძალა წარმოშობს უხეშ ძალას, რომელიც ყველაფერს დაეუფლება და ყველაფერს არარად აქცევს. აი, ამაში არის საქმე და ჩვენ ამას უნდა გავუსვათ ხაზი, კიდევ ვიმეორებ, და როდესაც ამგვარად იდგება საკითხი, როდესაც ჩვენ ვხედავთ, რა მდგომარეობამდე შეიძლება მიიყვანოს ადამიანი უხეში ძალის ბატონობამ, მაშინ აუცილებელია ნაჩვენები იქნას მისი მაქსიმალური დამცირება.
მაქსიმალური დამცირება გამოიხატება სწორედ იმ ეროტიულ სცენებში, რომელსაც ჩვენ ვუყურებთ. კვლავ ვიმეორებ, ეს არის სატირული ნაწარმოები. ყველა დროის სატირაში, ყველა ეპოქის სატირაში, ყველა ხალხის სატირაში ყოველგვარი ეროტიული სცენა გამოყენებულია როგორც ძალადობის მახინჯი ფორმის გამოვლენა. აი, აქაც სწორედ აი ეს ძალადობის მახინჯი ფორმაა ამითი გამოვლენილი და როდესაც, ვთქვათ, იმას ჩვენ შევამსუბუქებთ, როდესაც ჩვენ მას შევეცდებით ნიღაბი ავაფაროთ, ანდა სხვადასხვა მხატვრული საშუალებებით ვაჩვენოთ, ჩვენ ვერ მივიღებთ იმ ემოციურ დატვირთვასა და იმ ემოციურ აღგზნებას, რომელიც აუცილებელია და სწორედ ამ ფილმში, მე წეღან რო მოგახსენეთ, რომ გამარჯვებულია ავტორი-მეთქი, იმიტო მოგახსენეთ, რო აი, ის აღშფოთება, რომელსაც ორივე მხარე გამოხატავს ამ შემთხვევაში - ისიც, ვინც ამ ეროტიულ სცენას უარყოფითად ეკიდება და ისიც, ვინც დადებითად, სწორედ, არის ის აზრობრივი შინაარსი, ის ემოციური განწყობა, რომელიც უსათუოდ უნდა დაიბადოს მხატვრული ნაწარმოების კითხვის დროს. თქვენ კარგად მოგეხსნებათ, რომ მხატვრულ ნაწარმოებს შეუძლია მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენი ემოციური წარმართვა რაღაცის სასარგებლოდ ან რაღაცის საწინააღმდეგოდ. არცერთი აქ მყოფთაგანი არ არის კმაყოფილი აი ამ ეროტიული სცენით და ყველა მათგანში იწვევს, ერთში - გულისტკივილს, მეორეში - აღშფოთებას. და ეს არის ამოცანა სწორედ. ვთქვათ, გულისტკივილს იწვევს იმათში, ვინც ცდილობს, მარგოს მძიმე მდგომარეობა გაამართლოს, აღშფოთებას იწვევს იმათში, ვინც ცდილობს, მარგოსაგან მეტი აქტიურობა მოითხოვოს. და ეს, ამ შემთხვევაში, დამოკიდებულების თვალსაზრისით, ერთიც სწორად მიმაჩნია და მეორეც. მხოლოდ, როგორც ჩანს, ჩვენ ზუსტად ვერ გამოვთქვამთ ჩვენს დამოკიდებულებასა და აი, ამგვარი შეჯახების დროს აქცენტები გადაგვაქვს სხვა მიმართულებითა და არა იმ აზრობრივ შინაარსში, რომელიც ნაწარმოებში დევს.
აქ კარგად ითქვა და მე ვიზიარებ ამასა და უნდა მოგახსენოთ ისიც, რომ, რატომ მიაჩნია მიხეილ ჯავახიშვილს ძალადობის გაბატონება ყველაზე საშინელ მოვლენათა და რატომ არის ის ამისი წინააღმდეგი. იმიტომ, რომ ძალადობა არის საშინელება არა მხოლოდ იმით, რომ კონკრეტულ სიტუაციაში გამოვლინდება ბოროტი, არამედ ძალადობა ცუდია იმის გამო, რომ ზოგჯერ ადამიანი ამ ძალადობას ეჩვევა და ვერც კი გრძნობს, რომ მასზე ძალა იხმარეს. ვერც კი გრძნობს, რომ ის დამცირებული და დამონებულია, ისე შეეჩვია ძალდატანებას, რომ მისი მოკავშირე გახდა და მან ყველაზე მთავარი თვისება ადამიანისა - იყოს თავისუფალი, იყოს, ვთქვათ, თავისი ნებისყოფის ბატონ-პატრონი, თვითონ გამოავლინოს თავისი დამოკიდებულება სინამდვილისა და მოვლენის მიმართ, ამის უნარი მას უკვე აღარა აქვს. და, აი, ეს პროცესი, სწორედ, მარგოსთან... სახეში გახლავთ გამოვლენილი და მარგოს მიმართ როგორც ჯაყოს, ისე თეიმურაზ ხევისთავის დამოკიდებულებაში და ის სამი ეტაპი, რომელიც აქ ახსენეს, მე მგონია, ზუსტია.
თქვენ, ყველა კითხულობთ გაზეთებს, ყველა შესანიშნავად ხართ გარკვეული იმ საკითხებში, რომელიც ჩვენს წინაშეა დასმული და უპირველესი ამოცანა, რომელიც დღეს ჩვენს წინაშე არის დასმული, სწორედ, გახლავთ აქტიური ბრძოლა კეთილისათვის. თუ ჩვენ ამ კეთილისათვის პასიურად ვიბრძოლებთ, ჩავვარდებით მარგოსა და თეიმურაზ ხევისთავის მდგომარეობაში და ჯაყოები გაბატონდებიან. თუ ჩვენ აქტიურად ვიბრძოლებთ, არც თეიმურაზ ხევისთავის მდგომარეობაში ჩავვარდებით, არც მარგოს მდგომარეობაში ჩავვარდებით და ვერავითარი ჯაყოები ვერავითარ ბატონობას ვერ მოახერხებენ. აი, ეს არის მთელი პათოსი ამ ნაწარმოებისა და ამდენად არის ის აქტუალური, ამიტომაც უნდა ვასწავლოთ იგი სკოლაშიც, ფილმადაც უნდა ვაჩვენოთ, საზოგადოებასაც უნდა ველაპარაკოთ, პრესაშიაც უნდა ვილაპარაკოთ ამის შესახებ და ამგვარი განხილვებიც უნდა მოვაწყოთ, მაგრამ აი, ამგვარ განხილვებს, ჩემი აზრით, მაშინ ექნება მხოლოდ მნიშვნელობა და აზრი, როდესაც ჯერ ამოვიცნობთ მთელ იმ იდეურ არსენალს, რომელიც მხატვრულ ნაწარმოებშია ჩადებული, და შემდეგ შევეცდებით, ვთქვათ, ავხსნათ, რატომ და რისთვის არის ესა თუ ის მხატვრული საშუალება გამოყენებული.
ამიტომ, მე მიმაჩნია, რომ ძალიან სასარგებლო იყო ეს განხილვა, მიუხედავად იმ სიცხარისა, რომელიც ჩვენ აქ გამოვიჩინეთ და იმ ჩვენი ქართული ჩვეულებისა, რომელსაც ერთმანეთს ლაპარაკს არ ვაცლით და არცერთი აზრის მოსმენა ბოლომდე არ გვინდა, როცა წინასწარ ვიცით, ვინ რას იტყვის. მე მგონია, ჩვენ უნდა ვისწავლოთ ერთმანეთის აზრის მოსმენა, რარიგ ცუდი მოსასმენი არ უნდა იყოს ეს აზრი, მაგრამ დასკვნა კი ყოველთვის განსჯის შედეგად უნდა გამოვიტანოთა და ნუ გავაკეთებთ ისე, რომ თითქოს ჩვენ, ვთქვათ, ერთი მხარე უფრო მტკიცედ ვიცავთ ჩვენს ეროვნულ ღირსებას, ვიდრე მეორე მხარე.
აი, ის, რაც მე მინდოდა დღეს მეთქვა ჩვენი აქ დამსწრე საზოგადოებისთვის, ისე მკითხველებისა და მაყურებლებისათვის ამ ფილმთან და ამ რომანთან დაკავშირებითა და დიდად მოხარული ვიქნები, თუ ტელევიზია მოახერხებს ამ ჩვენი გრძელი, ოთხსაათიანი საუბრის ერთ საათში ჩატევასა და საზოგადოებისთვის ჩვენებას, რადგან ოთხსაათიან გადაცემას ჩვენ არავინ დაგვითმობს.
შენიშვნა :
არქივი
კოლექცია : ლევან ბრეგაძის არქივი
ორგანიზაცია :
საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია
კონტრიბუტორი :
ლევან ბრეგაძე
ნომერი :
PUBLIC ARCHIVE SOVLAB ARCHIVE OF LEVAN BREGADZE AUDIO 0179 F STEREO 14 - 02 - 2021 V02
ენა :
ქართული
ტექნიკური ინფორმაცია
რესპონდენტი :
...
ინტერვიუერი :
...
მემონტაჟე :
ირაკლი ხვადაგიანი
Bps :
ხმოვანება :
Mono
გამოყენების პირობები
დოკუმენტების გამოყენება დასაშვებია არაკომერციული, საგანმანათლებლო და სამეცნიერო-კვლევითი მიზნებისათვის, წყაროს (არქივი, შემნახველი ორგანიზაცია, კოლექცია, კონტრიბუტორი, ავტორი) მითითების პირობით. აკრძალულია მასალების კომერციული მიზნით გამოყენება კანონიერ მფლობელთან შეთანხმების გარეშე. ყველა უფლება დაცულია, საქართველოს და საერთაშორისო კანონმდებლობით.
თემატური თეგები
-
დაგვიკავშირდით:
-
593 785901
© 1990 - 2014 Sov-Lab, All rights reserved
