ნოე კონსტანტინეს ძე ცინცაძე დაიბადა 1887 წლის იანვარში (ძველი სტილით) ქუთაისის გუბერნიის ოზურგეთის მაზრის სოფელ ლანჩხუთში, სასულიერო პირის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

უმაღლესი განათლება მიიღო მოსკოვის უნივერსიტეტში, რომელიც დაასრულა ფიზიკა-მათემატიკის პედაგოგის ხარისხით.

1903 წლიდან იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი;

1905-1907 წლებში მოსკოვში პოლიტიკური საბაბით გაასამართლეს ადმინისტრაციული წესით.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი; პარალელურად - განათლების მინისტრის ამხანაგი. აქტიურად მუშაობდა სასკოლო სისტემაში ეროვნული განათლების რეფორმის გატარებაზე.

1919 წლის 12 მარტს აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით; იყო საფინანსო-საბიუჯეტო, ხელოვნების და სახალხო განათლების კომისიების წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში.

საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიამ („ჩეკა“) 1921 წლის 14 აგვისტოს ნოე ცინცაძე კონტრრევოლუციონერობის ბრალდებით დააპატიმრა კიკეთში; საქართველოს სსრ „ჩეკას“ პრეზიდიუმის დადგენილებით 1921 წლის 12 დეკემბერს ნოე ცინცაძეს მიუსაჯეს 6 თვით პატიმრობა იზოლაციის წესით. მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“.

1922 წლის 2 ივნისს განუსაზღვრელი ვადით გაუხანგრძლივეს იზოლაცია.

1922 წლის ოქტომბერში საქართველოს ჩეკას პრეზიდიუმმა პოლიტპატიმართა დიდ ჯგუფს დაუდგინა მოსკოვში, რსფსრ სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განკარგულებაში გადაგზავნა მათი რსფსრ-ს საკონცენტრაციო ბანაკებში გადასანაწილებლად. ამას მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“ მყოფი პოლიტპატიმრების მღელვარება და პროტესტი მოჰყვა, რამდენადაც თავად საბჭოთა რიტორიკით საქართველოს სსრ დამოუკიდებელი საბჭოთა რესპუბლიკა იყო და მისი მოქალაქეების სხვა ქვეყნის ციხეში გადასახლება საბჭოთა კანონებისვე აბსოლუტურ დარღვევად ჩანდა; პოლიტპატიმრების აქტიური პროტესტის და ციხეში ბარიკადების აგების შემდეგ (ერთ-ერთი ლიდერი ნოე ცინცაძეც იყო) ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ „კომპრომისად“ მათი საზღვარგარეთ გასახლება დაადგინა და 1922 წლის 9 ოქტომბერს პოლიტპატიმართა 62-კაციანი ჯგუფი მოსკოვის გავლით პოლონეთში გააძევა, საიდანაც ისინი გერმანიაში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლის, ლადო ახმეტელის დახმარებით გერმანიასა და საფრანგეთში გადანაწილდნენ.

ემიგრაციაში ნოე ცინცაძე საფრანგეთში ცხოვრობდა; 1920-იანი წლების მეორე ნახევრიდან თანაუგრძნობდა ირაკლი წერეთლის ოპოზიციურ ჯგუფს საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის საზღვარგარეთის ორგანიზაციაში.

მეორე მსოფლიო ომის დამთავრებისა და „ცივი ომის“ დაწყების შემდეგ, 1952 წლის 16 ოქტომბერს „ბოლშევიზმისაგან განმათავისუფლებელი ამერიკული კომიტეტის“ (ყოფილი რუსეთის ხალხების გათავისუფლების ამერიკული კომიტეტი) ორგანიზებით მიუნხენში შეიქმნა ანტიბოლშევიკური ბრძოლის საკოორდინაციო ცენტრი, რომელსაც ემიგრაციაში მყოფი პოლიტიკური ძალები საერთო პლატფორმით უნდა გაეერთიანებინა და დაეკავშირებინა ამერიკულ კომიტეტთან. საკოორდინაციო ცენტრის ქართული სექციის მუდმივი წარმომადგენელი გახდა ნოე ცინცაძე, რომელმაც აქტიურად იმუშავა საკოორდინაციო ცენტრში უკრაინული და კავკასიური ორგანიზაციების მისამხრობად.

1953 წლის 10 ივლისს ტეგერნსეეში დასრულდა ანტიბოლშევიკური საკოორდინაციო ცენტრის ფორმირება: ხანგრძლივი მოლაპარაკებების შემდეგ რუსული ორგანიზაციების ნაწილმა კერენსკისა და მელგუნოვის ხელმძღვანელობით უარი თქვა საკოორდინაციო ცენტრში გაერთიანებაზე, ევგენი გეგეჭკორის ხელმძღვანელობით შემათანხმებელი კომისიის მცდელობა კომპრომისის მისაღწევად უშედეგო აღმოჩნდა - მთავარი საკამათო პუნქტი იყო საკითხი, როგორ უნდა გადაწყვეტლიყო საბჭოთა კავშირში შემავალ ერთა ბედი ბოლშევიზმის დაცემის შემდეგ. კერენსკის ჯგუფი წინააღმდეგი იყო ოკუპაციამდე დამოუკიდებლობის მქონე ერების დამოუკიდებლობის აღდგენის საკითხი წინასწარვე ყოფილიყო უპირობოდ აღიარებული და ეს პრობლემა ამ ერებს მხოლოდ ბოლშევიზმის დაცემის შემდეგ უნდა გადაეწყვიტათ. განხეთქილების შედეგად კერენსკის ჯგუფმა დააარსა პარალელური ორგანიზაცია - КЦАБ - ანტიბოლშევიკური ბრძოლის საკოორდინაციო ცენტრი, ხოლო დარჩენილმა - უპირატესად სხვა ერების წარმომადგენელთა ორგანიზაციებმა - МАКЦ - ეროვნებათაშორისი ანტიბოლშევიკური საკოორდინაციო ცენტრი, სადაც საქართველოს ეროვნული საბჭოს მუდმივი წარმომადგენელი კვლავინდებურად ნოე ცინცაძე იყო.

1953 წლიდან ნოე ცინცაძე აქტიურად იყო ჩართული რადიო „ევროპის გათავისუფლების“ (შემდგომში - „რადიო თავისუფლება“) ქართული რედაქციის მუშაობაში.

1960 წლის 10 იანვარს საზღვარგარეთ მოქმედი ქართული პოლიტიკური ორგანიზაციების უმრავლესობა შეთანხმდა და ჩამოაყალიბა გაერთიანებული ეროვნული საბჭო. ამ საბჭომ დაამტკიცა ნოე ცინცაძის მიერ შემუშავებული დეკლარაცია; ნოე ცინცაძე დატოვა აღმასრულებელი კომიტეტის წევრად და მუდმივ წარმომადგენლად ეროვნებათაშორის ანტიბოლშევიკურ საკოორდინაციო ცენტრში.

სოციალ-დემოკრატიული პარტიის საზღვარგარეთის ორგანიზაციაში წარმოქმნილი კონფლიქტის შემდეგ, 1962 წლის 25 მაისს პარიზში ეროვნული საბჭოს რიგგარეშე ყრილობამ ნოე ცინცაძეს გაუუქმა მანდატი, რადგანაც იგი მხარდამჭერთა ჯგუფთან ერთად გავიდა სოციალ-დემოკრატიული პარტიის საზღვარგარეთის ბიუროდან, ეროვნული საბჭოს აღმასრულებელი კომიტეტიდან და დამოუკიდებელი საქმიანობა დაიწყო. ეროვნულმა საბჭომ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ნოე ცინცაძის ნაცვლად ეროვნებათაშორისი ანტიბოლშევიკურ საკოორდინაციო ცენტრში რაჟდენ არსენიძე მიევლინებინა, თუმცა ცენტრმა ნდობა მაინც ნოე ცინცაძეს გამოუცხადა.

1974 წლის 16 ივლისს ნოე ცინცაძის ხელმძღვანელობით, რომელიც კვლავ დაუბრუნდა ეროვნულ საბჭოს, ჰარვარდის უნივერსიტეტს 30 წლის ვადით შესანახად გადაეცა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის არქივი.

ნოე ცინცაძე გარდაიცვალა 1978 წლის 23 სექტემბერს.

29 სექტემბერს დაკრძალეს ლევილის ქართველთა სასაფლაოზე.

წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #2117, ანაწერი #1, საქმე #318, გვ. 24.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #21136.

ჩვენი დროშა, #91, ოქტომბერი, 1978 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ივერია, #20, ნოემბერი, 1978 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

თავისუფლების ტრიბუნა, #23, ნოემბერი, 1978 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: ილია ჭავჭავაძის სახელობის საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა, ციფრული ფოტომატიანე, ლანჩხუთის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის კოლექცია.