ჩიქავა ალექსანდრე ხიტუს ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1882
გარდაცვალების თარიღი : 1924-08-30
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი :
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : შამგონა, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : თბილისი, საქართველო
საცხოვრებელი ადგილი : შამგონა, ქუთაისი, ზუგდიდი, თბილისი, წყნეთი,
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : აზნაური
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : საშუალო
პროფესია : პედაგოგი
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : რსდმპ (მ) სამეგრელოს კომიტეტის წევრი, რსდმპ (მ) ზუგდიდის სამაზრო კომიტეტის წევრი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი,
რეპრესია : 1905, 1906, 1913, 1924
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია :
ბიოგრაფია

ალექსანდრე ხიტუს ძე ჩიქავა დაიბადა 1882 წელს ზუგდიდის მაზრის სოფელ შამგონაში, აზნაურის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

დაამთავრა სამოქალაქო სასწავლებელი და სამეურნეო სკოლა ქუთაისში.

1902 წლიდან მუშაობდა მასწავლებლად.

იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის „მენშევიკების ფრაქციის“ წევრი 1905 წლიდან; პარტიის სამეგრელოს კომიტეტის წევრი და აქტიური ორგანიზატორი.

მეფის რეჟიმის დროს, რევოლუციური საქმიანობის გამო დაპატიმრებული იყო 1905, 1906 და 1913 წლებში.

პატიმრობიდან გათავისუფლების შემდეგ, 1917 წლამდე ცხოვრობდა ზუგდიდში პოლიციის ღია ზედამხედველობის ქვეშ, რევოლუციური საქმიანობისა და ციხიდან გაქცევის გამო.

1917 წელს იყო სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის ზუგდიდის სამაზრო კომიტეტის წევრი.

1919 წლის 12 მარტიდან არჩეული იყო საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით. იყო თვითმმართველობის კომისიის წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის შემდეგ დარჩა საქართველოში და ჩაბმული იყო წინააღმდეგობის მოძრაობაში; პარალელურად სწავლობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პედაგოგიურ ფაკულტეტზე.

მუშაობდა პელაგია მეუნარგიას შრომის სკოლის გამგედ სოფელ წყნეთში; აგრეთვე - კერძო პედაგოგად.

1924 წელს, როდესაც ალექსანდრე ჩიქავა მეოთხე კურსის სტუდენტი იყო და ემზადებოდა სახელმწიფო გამოცდებისათვის, 15 აპრილს დააპატიმრეს ვერაზე, ლიდია ბოჯგუას ბინაში, რომელიც ასევე პედაგოგიური ფაკულტეტის სტუდენტი იყო და მონაწილეობდა წინააღმდეგობის მოძრაობაში.

1924 წლის 24 აპრილს ჩიქავამ განცხადებით მიმართა საქართველოს სსრ საგანგებო კომისიის თავმჯდომარეს, ეპიფანე კვანტალიანს ახსნა-განმარტებით, რომ გასაბჭოების შემდეგ პოლიტიკურ საქმიანობას ჩამოსცილდა და მთლიანად სწავლით იყო დაკავებული. დაპატიმრების დღიდან მოყოლებული, მისთვის უცნობი იყო, თუ რა ბრალდება ჰქონდა წაყენებული და ითხოვდა საქმის გამოძიების დაჩქარებას; და ასევე, რამდენადაც გამოცდებისათვის ემზადებოდა, ითხოვდა, რომ მისი ნათესავებისთვის მიეცათ საშუალება, სამეცადინოდ საჭირო ლიტერატურა მიეწოდებინათ.

1924 წლის 17 მაისს ალექსანდრე ჩიქავა პირველად და უკანასკნელად დაკითხა ბესარიონ მელიქაძემ; მან კვლავ განაცხადა, რომ გასაბჭოების შემდეგ პოლიტიკურ საქმიანობას ჩამოშორდა, მხოლოდ უნივერსიტეტში სწავლობდა და „დამკვრელური ტემპებით“ აბარებდა გამოცდებს, რის დასტურადაც საგამოცდო მატრიკული გამოდგებოდა. ხოლო, მიუხედავად იმისა, რომ იგი პარტიას ჩამოშორდა, რწმენით კვლავ მარქსისტად დარჩა - არც „ბოლშევიკებთან“ თვლიდა თავს ახლო, არც „მენშევიკებთან“ - მხოლოდ იზიარებდა საზოგადოების განვითარების მარქსისტული თეორიის საფუძვლებს.

1924 წლის 19 მაისს, საქჩეკას 1-ლი ჯგუფის რწმუნებულმა, ბესარიონ მელიქაძემ განიხილა ალექსანდრე ჩიქავას საბრალდებო საქმე; მისი დასკვნით ჩიქავა დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდა ზუგდიდის მაზრის გლეხობასა და სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტთა შორის. „გასაბჭოების“ შემდეგ ცხოვრობდა თბილისში და მის მიდამოებში და სწავლობდა უნივერსიტეტში; პარალელურად ჰქონდა უშუალო კავშირი „მენშევიკური“ პარტიის არალეგალურ მუშაკებთან, როგორც ადგილზე, ასევე მაზრებშიც (ზუგდიდის მაზრაში - ესტატე ლატარიასთან და სხვებთან) და სასურველი იყო, რომ ჩიქავა, რომელიც ოფიციალურად მენშევიკურ პარტიაში არ ირიცხებოდა, როგორც პარტიის ძველი და აქტიური წევრი და, საერთოდ, პოლიტიკურად არასაიმედო პირი, დაეპატიმრებინათ 3 წლის ვადით ციხეში, წინასწარი დაკავების ვადის ჩაუთვლელად.

ალექსანდრე ჩიქავა მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“.

1924 წლის 28 აგვისტოს, ანტისაბჭოთა შეიარაღებული აჯანყების დაწყების შემდეგ ალექსანდრე ჩიქავა სხვა პოლიტპატიმრებთან ერთად დახვრიტეს თბილისში, სავარაუდოდ, 30 აგვისტოს ღამით.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #24413.

ბრძოლა, #3, სექტემბერი 1925 წ. პარიზი, თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს საისტორიო ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.