ქარუმიძე შალვა ალექსანდრეს ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1887
გარდაცვალების თარიღი : 1952-03-01
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი : "შ.ქ."
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : თორტიზა, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : ბერნი, შვეიცარია
საცხოვრებელი ადგილი : თორტიზა, თბილისი, მოსკოვი, სტამბოლი, ბერლინი, ბერნი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : გლეხი
სტატუსი : მოსამსახურე
განათლება : უმაღლესი
პროფესია : კოოპერატორი
პოლიტიკური
პარტია : საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია , მიწის მესაკუთრეთა ეროვნული პარტია
თანამდებობა : საქართველოს დამოუკიდებლობის კომიტეტის (1914-1918) წევრი, საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის მთავარი კომიტეტის წევრი, საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრი, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატი, საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი,
რეპრესია : 1924,
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია : საქართველოს საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოება, ამიერკავკასიის მომხმარებელ საზოგადოებათა კავშირი, ქართული საქველმოქმედო საზოგადოება, გაზეთი „კლდე“, გაზეთი „საქართველო“, გაზეთი „ქართული გაზეთი“, მეცხვარეთა კოოპერატიული ამხანაგობა „მწყემსი“, Кавказ,
ბიოგრაფია

შალვა ალექსანდრეს ძე ქარუმიძე დაიბადა 1887 წელს ტფილისის გუბერნიის გორის მაზრის სოფელ თორტიზაში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

საშუალო განათლება მიიღო ტფილისის ქართულ გიმნაზიაში.

1912 წელს დაასრულა მოსკოვის უნივერსიტეტის ისტორიულ-ფილოლოგიური ფაკულტეტი.

შემდეგ მუშაობდა პედაგოგად ტფილისის ქართულ გიმნაზიასა და ქალთა საოსტატო სემინარიაში. 1913 წელს მიიწვიეს ლექტორად სახალხო უნივერსიტეტში, სადაც სამი წლის განმავლობაში კითხულობდა მსოფლიო ისტორიის კურსს. იმავე წელს აირჩიეს საქართველოს საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების გამგეობის წევრად.

1914 წელს „ამიერკავკასიის მომხმარებელ საზოგადოებათა კავშირის“ პირველმა ყრილობამ აირჩია საბჭოს წევრად, სადაც პირველ პერიოდში ასრულებდა მდივნის მოვალეობას.

პირველი მსოფლიო ომის წლებში იყო „საქართველოს განმათავისუფლებელი კომიტეტის“ ადგილობრივი განყოფილების დამაარსებელი და აქტიური წევრი-მოკავშირე; მისი ფუნქცია იყო მეზობელ ერებთან კავშირის დამყარება; დაჯილდოვდა თამარ მეფის ორდენით.

1915 წელს საქველმოქმედო საზოგადოებამ რწმუნებულად დანიშნა ხევსურეთის საქმეებში. ამ საზოგადოების თავმჯდომარესთან - მიხეილ მაჩაბელთან ერთად იშუამდგომლა დიდ მთავართან და აარიდა ხევსურეთი ეგზეკუციის ჩაყენებას და სამხედრო ბეგარას.

იყო გაზეთების - „კლდის“, „საქართველოს“ და „ქართული გაზეთის“ (ბერლინი) თანამშრომელი.

თანამშრომლობდა პრესასთან, იყენებდა ფსევდონიმს - "შ.ქ.".

1917 წელს იყო საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და მთავარი კომიტეტის წევრი.

1917 წლის ნოემბერში აირჩიეს საქართველოს ეროვნული საბჭოს წევრად.

მონაწილეობდა ქართული არმიისთვის რაზმების ფორმირებაში.

იყო მეცხვარეთა კოოპერატიული ამხანაგობის „მწყემსის“ გამგეობის თავმჯდომარე.

1918 წლის 26 მაისს ხელი მოაწერა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების აქტს. 1918 წლის განმავლობაში იყო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პარლამენტის წევრი.

1918 წლის შემოდგომაზე, საქართველოს ეროვნულ-დემოკრატიულ პარტიაში მომხდარი განხეთქილების შემდეგ გახდა „ეროვნული პარტიის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი.

1920 წლის მაისში, დამატებითი არჩევნების შემდეგ ჩაირიცხა საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად საქართველოს მიწის მესაკუთრეთა ეროვნული პარტიის სიით; იყო ტექნიკური კომისიის წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების დროს მონაწილეობდა წითელი არმიის წინააღმდეგ ბრძოლებში; ოკუპაციის შემდეგ დარჩა საქართველოში.

1921 წლის ბოლოს შალვა ქარუმიძემ „მწყემსის“ კუთვნილი მატყლის პარტია სარეალიზაციოდ წაიღო საზღვარგარეთ; 1922 წლის ზაფხულში, სავაჭრო ოპერაციების დასრულების შემდეგ, აღარ დაბრუნდა საქართველოში და დარჩა სტამბოლში.

ემიგრაციაში აქტიურად მონაწილეობდა ბოლშევიკური საოკუპაციო რეჟიმის წინააღმდეგ ერთიანი ფრონტის შექმნის საკითხებზე პოლიტიკურ პარტიათა შორის მოლაპარაკების პროცესში.

1924 წლის დასწყისში შალვა ქარუმიძე თურქეთის ხელისუფლებამ დააპატიმრა და ქვეყნიდან გააძევა; ოფიციალური ვერსიით მან დაუდგენელი პირისაგან შეიძინა ბრილიანტის საყურე, რომელიც რამდენიმე დღით ადრე მოქალაქეს ქუჩაში მოსტაცეს; თუმცა, სავარაუდოდ, ქარუმიძის გაძევების მიზეზი მისი სხვადასხვა ქვეყნების სპეცსამსახურებთან კავშირები გახდა. ამ ინციდენტის გამო შალვა ქარუმიძე გაერთიანებული ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიიდან გარიცხულად გამოაცხადეს.

1924 წლის მეორე ნახევრიდან საბჭოთა სპეცსამსახურები ცდილობდნენ შალვა ქარუმიძის გამოყენებას ქართული ემიგრაციის წინააღმდეგ.

1925 წლიდან შალვა ქარუმიძე შეუერთდა სპირიდონ კედიას ჯგუფს, რომელიც გამოეყო ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის საზღვარგარეთის ორგანიზაციას და დამოუკიდებელი პოლიტიკის გატარება დაიწყო.

1925 წლის დეკემბერში გაიმართა საიდუმლო მოლაპარაკებები სპირიდონ კედიას და შალვა ქარუმიძის „როიალ-დაჩ-შელლის“, ნობელების ნავთობკომპანიის და „კომინტერნის წინააღმდეგ მებრძოლ ლიგის“ წარმომადგენლებთან თანამშრომლობის შესახებ. შალვა ქარუმიძემ წამოაყენა წინადადება ყალბი საბჭოთა ფულის დაბეჭდვა-გავრცელებით საბჭოთა ეკონომიკის დასუსტების შესახებ, რაც მოწონებულ იქნა და მალევე შალვა ქარუმიძემ ვასილ სადათიერაშვილთან და გერმანელების ჯგუფთან ერთად გერმანიაში დაიწყო ყალბი საბჭოთა „ჩერვონეცების“ მოჭრა და გავრცელება.

1927 წლის ზაფხულში ყალბი „ჩერვონეცების“ დამზადებისათვის გერმანიაში დააპატიმრეს ვასილ სადათიერაშვილი; მან გამომძიებელს ჩვენება მისცა, რომ ამ საქმეს შალვა ქარუმიძე და სპირიდონ კედია ხელმძღვანელობდნენ. ქარუმიძეზე გერმანიამ ძებნა გამოაცხადა.

სადათიერაშვილის, შალვა ქარუმიძის და სხვების სასამართლო პროცესი მიმდინარეობდა 1930 წლის იანვარ-თებერვალში, ბერლინში; სასამართლომ შალვა ქარუმიძე დამნაშავედ ცნო, მაგრამ დანაშაულის პოლიტიკური სარჩულიც აღიარა, თუმცა იგი აღარ დაელოდა განაჩენის აღსრულებას და შვეიცარიაში გაიქცა.

1934 წელს იგი ბერლინში დაბრუნდა და ქართულ და ჩრდილოკავკასიურ პოლიტიკურ ჯგუფებთან ერთად დააარსა ნაციონალისტური მიმართულების ორგანიზაცია „კავკაზი“; გამოსცემდა გაზეთ „კლდეს“. მცირე ხნის შემდეგ პოლიტიკური დევნის გამო კვლავ დატოვა გერმანია და შვეიცარიაში დაბრუნდა.

შალვა ქარუმიძე გარდაიცვალა 1952 წლის 1 მარტს, დილის ცხრა საათზე ბერნის ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში.

დაკრძალულია ბერნში.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #107, გვ. 1-3; საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382.

ბედი ქართლისა, #13, ნოემბერი, 1952 წ. პარიზი; თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: „საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია“, საზოგადოებრივი არქივი, კახა ხიმშიაშვილის კოლექცია.