ნოდია ვასილ გიორგის ძე
პერსონალური
დაბადების თარიღი : 1891
გარდაცვალების თარიღი : 1924-08-31
სქესი : კაცი
ეროვნება : ქართველი
აღმსარებლობა :
მეტსახელი :
ფსევდონიმი :
გეოგრაფიული
დაბადების ადგილი : ფოთი, საქართველო
გარდაცვალების ადგილი : უცნობია
საცხოვრებელი ადგილი : ფოთი, ავსტრია, თბილისი, პარიზი, მოსკოვი, სუზდალი
სოციალური
სოციალური წარმოშობა : გლეხი
სტატუსი : მუშა
განათლება : დაწყებითი
პროფესია : მუშა
პოლიტიკური
პარტია : რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (რსდმპ) , რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია - "მენშევიკების" ფრაქცია (რსდმპ-მ) , საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
თანამდებობა : საქართველოს დამფუძნებელი კრების დეპუტატი, საქართველოს პროფკავშირების ცენტრალური საბჭოს პრეზიდიუმის წევრი, სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის არალეგალური ცენტრალური კომიტეტის სამხედრო კომისიის წევრი,
რეპრესია : 1911, 1914, 1921, 1922, 1924
საზოგადოებრივი
ორგანიზაცია :
ბიოგრაფია

ვასილ მარკოზის ძე ნოდია დაიბადა 1891 წელს ქუთაისის გუბერნიის ქალაქ ფოთში, გლეხის ოჯახში; ეროვნებით ქართველი.

დაამთავრა ქალაქ ფოთის სამოქალაქო ორკლასიანი სასწავლებელი; სწავლის დროს ჩაება მარქსისტული წრეების მუშაობაში.

სწავლის დამთავრების შემდეგ 1912 წლამდე მუშაობდა ფოთის ნავსადგურში შავ მუშად.

იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის წევრი; 1905 წლიდან მუშაობდა რსდმპ „მენშევიკების“ ფრაქციაში - ფოთის ნავსადგურის მუშათა ორგანიზაციასა და სამეგრელოს სოფლებში.

მეფის რეჟიმის დროს სამჯერ იყო დაპატიმრებული პოლიტიკური საბაბით; უკანასკნელად დააპატიმრეს 1911 წლის მარტში (ძველი სტილით)

1912 წელს გაიწვიეს არმიაში, სადაც მსახურობდა სამედიცინო-საფერშლო ნაწილში.

1914 წელს, პირველი მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ, გაიგზავნა ავსტრიის ფრონტზე, სადაც ტყვედ ჩავარდა და ორი წელი გაატარა ტყვეობაში.

გათავისუფლების შემდეგ დაბრუნდა სამშობლოში და განაგრძო პარტიული მუშაობა.

1919 წლის 12 მარტს საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის სიით აირჩიეს საქართველოს რესპუბლიკის დამფუძნებელი კრების წევრად. იყო იურიდიული, შრომის და სახალხო ჯანმრთელობის კომისიების წევრი.

საქართველოს პროფკავშირთა პირველ ყრილობაზე აირჩიეს პროფკავშირების ცენტრალური საბჭოს პრეზიდიუმის წევრად; იყო რუსეთში გასაგზავნი პროფკავშირების დელეგაციის წევრი.

1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპირების დროს, რიგით ჯარისკაცად იბრძოდა თბილისის დასაცავად და 24 თებერვალს ტყვედ ჩავარდა; ტყვეების სხვა ჯგუფებთან ერთად ბაქოში გადაგზავნისას გზიდან გაიქცა და კვლავ დაბრუნდა თბილისში.

1921 წლის 10 აპრილს თავმჯდომარის მოადგილედ მონაწილეობდა თბილისის სახაზინო თეატრში გამართულ საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის თბილისის ორგანიზაციების კონფერენციაში, სადაც მიიღეს 7-პუნქტიანი რეზოლუცია, რომელშიც ჩამოყალიბებული იყო საბჭოთა რეჟიმთან დამოკიდებულების იდეური საფუძვლები („დემოკრატიის გზით სოციალიზმისკენ“) და წინადადებით მიმართეს საქართველოს სსრ რევკომს - საქართველოში მოწყობილიყო რეფერენდუმი საბჭოთა ხელისუფლების სასურველობის შესახებ.

ვასილ ნოდია მალევე, 1921 წლის 22 მაისს, დააპატიმრეს თბილისში, როდესაც საქართველოს დამოუკიდებლობის დღის - 26 მაისის აღსანიშნად დაგეგმილი ანტისაბჭოთა დემონსტრაციების აღსაკვეთად საქართველოს საგანგებო კომისიამ იზოლაციის მიზნით დაიწყო ანტისაბჭოთა პარტიების ლიდერების და აქტიური წევრების დაპატიმრება.

1921 წლის 25 აგვისტოს საქართველოს სსრ ჩეკას პრეზიდიუმმა სამი თვით პატიმრობა მიუსაჯა იზოლაციის წესით; მოთავსებული იყო მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“.

1922 წლის 12 და 25 აგვისტოს 6 თვით გაუხანგრძლივეს პატიმრობის ვადა.

1922 წლის ოქტომბერში საქართველოს ჩეკას პრეზიდიუმმა დაუდგინა პოლიტპატიმართა დიდ ჯგუფს მოსკოვში, რსფსრ სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განკარგულებაში გადაგზავნა, მათი რსფსრ-ს საკონცენტრაციო ბანაკებში გადასანაწილებლად, რასაც მეტეხის #2 „გამასწორებელ სახლში“ მყოფი პოლიტპატიმრების მღელვარება და პროტესტი მოჰყვა, რადგან თავად საბჭოთა რიტორიკით საქართველოს სსრ დამოუკიდებელი საბჭოთა რესპუბლიკა იყო და მისი მოქალაქეების სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე არსებულ ციხეში გადასახლება საბჭოთა კანონებისვე აბსოლუტურ დარღვევად ჩანდა; პოლიტპატიმრების აქტიური პორტესტის და ციხეში ბარიკადების აგების შემდეგ ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ „კომპრომისად“ მათი საზღვარგარეთ გასახლება დაადგინა და 1922 წლის 9 ოქტომბერს პოლიტპატიმართა 62-კაციანი ჯგუფი, მათ შორის - ვასილ ნოდიაც, მოსკოვის გავლით პოლონეთში გააძევა, საიდანაც გერმანიაში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლის ლადო ახმეტელის დახმარებით ისინი გერმანიასა და საფრანგეთში გადანაწილდნენ.

მალევე, 1922 წელს, ვასო ნოდია არალეგალურად დაბრუნდა საქართველოში და აქტიურად დაიწყო მუშაობა ნოე ხომერიკთან ერთად ბოლშევიკურ ოკუპაციასთან საბრძოლველად ორგანიზაციების ჩამოყალიბებისა და ძალების კოორდინირებისათვის; იყო საქართველოს სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის არალეგალურ ცენტრალურ კომიტეტთან ჩამოყალიბებული სამხედრო კომისიის წევრი.

1924 წელს, ვასილ ნოდია დამოუკიდებლობის კომიტეტმა არალეგალურად მიავლინა პარიზში - ემიგრაციაში მყოფ მთავრობასთან, ინფორმაციის გაცვლის და სამომავლო მოქმედების გეგმის შეთანხმების მიზნით.

მარსელში მთავრობის წარმომადგენლებთან შეხვედრის შემდეგ ვასილ ნოდია 1924 წლის მაისში არალეგალურად დაბრუნდა საქართველოში ბენია ჩხიკვიშვილთან, ვალიკო ჯუღელთან, გრიგოლ ცინცაბაძესა და ვიქტორ ცენტერაძესთან ერთად და შეიარაღებული აჯანყების სამზადისში ჩაერთო.

დააპატიმრეს 1924 წლის აგვისტოს ანტისაბჭოთა აჯანყების დაწყებამდე რამდენიმე კვირით ადრე.

ვასილ ნოდია მალევე გადაგზავნეს მოსკოვში სსრკ გაერთიანებული სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს განკარგულებაში, რომელმაც სუზდალის პოლიტიზოლატორში დაპატიმრება გადაუწყვიტა.

1924 წლის 28 აგვისტოს ანტისაბჭოთა შეიარაღებული აჯანყების დაწყების შემდეგ, 30 აგვისტოს ამერკავკასიის სფსრ-ს მთავრობის მოთხოვნით სსრკ გაერთიანებული სახელმწიფო პოლიტიკური სამმართველოს თავმჯდომარემ ფელიქს ძერჟინსკიმ სანქცია გასცა გადასახლებაში მყოფი საქართველოს წინააღმდეგობის მოძრაობის ლიდერების - ბენია ჩხიკვიშვილის, ნოე ხომერიკის, გოგიტა ფაღავას, ვასილ ნოდიას და გიორგი წინამძღვრიშვილის დახვრეტაზე.

ისინი დახვრიტეს სუზდალის პოლიტიზოლატორიდან ეტაპით გადაყვანისას, გაურკვეველ სადგურზე; დასაფლავების ადგილი უცნობია.



წყაროები:

საქართველოს ეროვნული არქივი, ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1836, ანაწერი #1, საქმე #108; საქმე #109; ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #155; საქმე #157; საქმე #187; საქმე #1382; ფონდი #153, ანაწერი #3 - ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.

საქართველოს შსს აკადემიის არქივი. 1-ლი განყოფილება (ყოფილი სახელმწიფო უშიშროების კომიტეტის არქივი), ფონდი #6, საქმე #21157.

ბრძოლა, #3, სექტემბერი 1925 წ. პარიზი, თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმი, გურამ შარაძის კერძო კოლექცია.

ფოტო: საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს საისტორიო ცენტრალური სახელმწიფო არქივი, ტფილისის გუბერნიის ჟანდარმთა სამმართველოს ფოტო-კარტოთეკა.